Çay araştırma
Çay Araştırma Enstitüsü


TARİHÇE

Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, 1924 yılında 60 dekar alan üzerinde "Narenciye Fidanlığı" adı altında Zihni DERİN tarafından kurulmuştur. Narenciye Fidanlığının ilk amacı, 407 Sayılı Kanun çerçevesinde Rize Vilayeti ile Borçka Kazasında fındık, portakal, limon, mandalina ve çay yetiştirilmesini sağlamak ve geliştirmekti.

Fidanlık 1945 yılında "Bahçe Kültürleri İstasyonu" adını almış, meyve ve çay fidanı üretimi ile ilgili çalışmalarına devam etmiştir. Bu çalışmalar neticesinde bölge halkının yaş çay üretimine yönelmesi sağlanmış ve çaylık alanlarda büyük bir artış meydana gelmiştir. Çaylık alanlardaki artışa paralel olarak artan hammaddenin mamul ürün haline getirilmesi konusundaki çalışmalara da öncülük edilmiş bunun sonucunda üretim ile ilgili prosesler oluşturulmuş ve Türk damak zevkine uygun standart kuru çay üretimi sağlanmıştır. Bu süreç içerisinde çay sektörü ile ilgili ortaya çıkan bilimsel , ekonomik ve sosyal sorunların çözümü konusunda öncülük yapmıştır.

1958 yılında Enstitünün "Bahçe Kültürleri İstasyonu" olan ismi "Çay Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü" olarak değiştirilmiş ve Tarım Bakanlığına bağlanmıştır. 1973 yılında Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü bünyesine alınan Enstitü, 1984 yılı sonlarına kadar bu isim altında faaliyetlerine devam etmiş bu tarihten sonra da Çay Enstitüsü Başkanlığı adını almıştır. 29 Ocak 1990 tarihinde ismi Çay Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü olarak değiştirilmiş daha sonra tekrar Çay Araştırma Enstitüsü Başkanlığı haline getirilmiştir. 1997 yılından sonra Enstitü çalışmalarını "Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü" adı altında devam ettirmektedir.

KURULUŞ AMACI:

Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'nün kuruluş amacı, bağlı olduğu Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün kuruluş yasası ile belirlenen genel görevlerine paralel olarak çayda; tarım, teknoloji, biyokimya, mücadele ve pazara hazırlık konularında araştırma ve geliştirme çalışmalarında bulunmak, diğer çay üreticisi konumundaki ülkelerde çay konusunda yapılan çalışmaları takip etmek, yapılan bu çalışmalar neticesinde elde edilen verileri değerlendirerek sonuçlarının ilgili daire ve kuruluşlar tarafından uygulamaya geçirilmesi için gerekli faaliyetlerde bulunmaktır.
Çay Proje Fizibilite Çalışma ve Araştırmaları

  • 1981 Yılında Üretilen Türk çaylarının ISO Değerleri ile Mukayesesi

  • Aminoasit Kleyti Yaprak Gübresi Uygulamalarının Çay Yaprağı Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi: Prof.Dr. Mahmut Ayfer, Dr. Süleyman Taban, Araşt.Gör.Uz. Yeşim Olcay, Arş.Gör. Burak Kunter, Araştırma Enstitüsü: Ziraat Mühendisi Sevinç Alpay ve Biyolog İ. Ali Kabaoğlu, Proje Süresi: 2 Yıl.

  • Araştırma Fabrikası Projesi, 1977-1979, Hızır Nurik, Gürbüz Çapan, Hamit Vanlı, Rıfkı Karaca, Nahit Girit, Nejat Ural, Ali Ardal, H.İbrahim Kayıkçıoğlu, İlker Hacıgençağaoğlu, Muharrem Öksüz, Oktay Türeci

  • Aylık Gelişme Durumlarına Göre En Uygun Hasat Şekli, Galip Şen, Gürbüz Çapan, 1966-1972

  • Azot Gübrelemesi ve Azot Verilme Frekanslarının Bir Yaşındaki Çay Fidelerinin Gelişme ve kimyasal Kompozisyonları Üzerinde Etkisi, Doç.Dr.Fethi Bayraklı, Muammer Sarımehmet, Fatih Ulutaş, 1986

  • Bitki Gelisimini Tesvik Edici Bakterilerin Cay Gelisme, Verim, Besin Alımı Ve Enzim Aktivitesi Uzerine Etkisi (2011)

  • Çay Bitkisi ve Toprak Asitliği, Mevlüt Kinez, 1964

  • Çay Bitkisinde Amonyum sülfat Gübresinin Veriliş Zamanının Tespiti, Özdemir Sevimli, 1965-1973

  • Çay Bitkisinde Azotlu Gübrelerden Amonyum Sülfat (%21 N) ve Nitro Formun (%38 N) Verime Etkilerinin Mukayesesi Projesi, Mustafa Bilsel, Muammer Sarımehmet, Temel Aytekin, 1978

  • Çay Bitkisinde Bitki Toprak Münasebetlerinin Tesbiti, Mustafa Bilsel, Muammer Sarımehmet, 1980-1981

  • Çay Bitkisinde Kör Sürgünlerin Hasatı ile İlgili Araştırmalar, Galip Şen, Hamit Vanlı, 1968-1972

  • Çay Bitkisine Tatbik Edilecek Amonyum Sülfat Miktarı ve Zamanının Tespiti Üzerine Araştırmalar, Mevlüt Kinez, Gürbüz Çapan, Özdemir Sevimli, 1963-1968, Proje Süresi: 5 Yıl

  • Çay Bitkisindeki Çiçek Tomurcukları ve Olgunlaşmamış Meyveleri Toplamanın Mahsül Miktarı Üzerindeki Etkisine Ait Araştırmalar, M.Yılmaz Yedekçi, 1965-1968

  • Çay Bitkisine Bölünerek Uygulanan Azotlu Gübrenin Etkinliği Üzerinde Bir Araştırma, 1991, Burhan Kacar, Rıfat Yalçın, Muammer Sarımehmet, Hülya Mahmutoğlu, Mücella Müftüoğlu

  • Çay Filiz Güvesinin Biyolojisi ile Ekolojisi Üzerinde Tartışmalar, Galip Şen, Gültekin Çelebioğlu, 1968-1969

  • Günümüz Türk Çaycılığının Durumu, Sorunları ve Geleceğe Dönük Geliştirme Çalışmaları, Muammer Sarımehmet

  • Hareketli ve Sabit Trafta Soldurulan Çayların Solma Yüzdeleri ve Elde Edilen Kuru Çayların Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Hülya Mahmutoğlu, Teknoloji Kısım Müdürü, 1991, Proje Süresi: 2 Yıl 

  • İki Farklı Sıcaklık ve İki Nisbi Rutubetli Ortamda, İki Farklı Paketleme Materyali Kullanarak Değişik Sürgünlerle Depolanan İkinci sürgün Dönemi Siyah Çayın Kalite Karakteristikleri, Dr.Muharrem Öksüz, Fatih Ulutaş, Sebahattin Nas, 1986

  • Kıvırma+Rotorvan+CTC Kombinasyonu Çaykur ve Ortodoks Yöntemle Üretilen Çayların Kalite Özellikleri ve Sınıflama Oranlarının Saptanması, Hülya Mahmutoğlu, Teknoloji Kısım Müdürü, 1991, Proje Süresi: 2 Yıl

  • Memleketimiz Şartlarında Çayda Meydana Gelen Sürgün devrelerinin Tespiti, Gültekin Çelebioğlu, Galip Şen, Gürbüz Çapan, 1965-1968

  • Mikroelement Gübrelerin Çay Bitkisi Üzerine Etkileri, İbrahim Kayıkçıoğlu, Tubitak, Uluslararası Çay Sempozyumu, 1987

  • Muhtelif Hasat Şekillerinin Yıllık Mahsüle Tesiri Üzerine Araştırmalar, Gültekin Çelebioğlu, Galip Şen, Gürbüz Çapan, Yaşar Gürcü, (1968 öncesi), Proje Süresi: 4 Yıl

  • Muhtelif Zamanlarda Yapılan Budama ve Çelik Almanın Çay Çeliklerinin Köklenmesi Üzerine Tesirlerinin Araştırılması, Gültekin Çelebioğlu, Hamit Vanlı, 1968-1971

  • N,P,K'lı Gübrelerin Ayrı ayrı ve Beraberce Kullanılmaları Halinde Çay Mahsül Miktarı Üzerinde Meydana Gelen Değişikliklerin Tespiti, Mevlut Kinez, Gürbüz Çapan, Özdemir Sevimli, 1960-1969

  • Organik Tarımın Tasarımı ve Gerekliliği, Ekrem Yüce, Dr. Muammer Sarımehmet 

  • Rize Şartlarında Çay Bitkisinde En Uygun Toplama Aralığı Tesbiti, 1982,  Hülya Mahmutoğlu

  • Rize Şartlarında Çayda Meydana Gelen Toplama Aralığının Tespiti, 1966-1971, Hamit Vanlı, Nejat Mutlu

  • Siyah Çay Kalitesi Üzerine Depolama Şarları ve Paketleme Mateyalinin Etkisi, Hamit Vanlı, Tubitak, Uluslararası Çay Sempozyumu, 1987

  • Siyah Çay Üretiminde Farklı Kıvırma Tekniklerinin Karşılaştırılması ve Bunun Siyah Çay Verimi ve Kalitesine Etkisi, 1990, Pr.Dr.Hüsnü yusuf Gökalp, Feramuz Özdemir, Sebahattin Nas

  • Siyah Çayın Kokulandırılması Çalışmaları, Mustafa Bilsel, 1977

  • Siyah Çayda Theeaflavin Miktarını Ölçmek İçin Geliştirilen Flavognast ve Aliminyum Klorür Spektral Analiz Metodları Arasındaki İlişki, A.Celil Kayıkçı - Biyokimya Kısım Müdürü, 1991

  • Türkiye'de Çay Tarımı Yapılan Toprakların ve Çay Bitkisinin Mikroelement Gereksinmeleri

  • Türkiye’de Rotorvane ve Orthodoks Çay İmalatında Mamul Çaylarda Kalite Farklılıkları, Buna Etki Eden Faktörler ve Bu İmalat sisteminin Mukayesesi, Dr.Muharrem Öksüz, Fatih Ulutaş, 1986

  • Türkiye'de Seleksiyonla Bulunan İki klon Çaydan Üretilen Çay fidanlarının Büyümesi Üzerine N, P ve K Gübresinin Etkisi, Dr.Muammer Sarımehmet, 1988

  • Türkiye'de Seleksiyonla Bulunan 3 Çay Klonun (Fener-3, Muradiye-10, Derepazarı-7) Doku kültürü (Micropropagation) Yöntemi İle Çoğaltılması Üzerinde Bir araştırma, Turgay Turna, Mücadele Kısım Müdürü, 1991

  • Türkiye'de Seleksiyonla Bulunan 6 Çay Klonunun (Fener-3, Derepazarı-7, Muradiye-10, Tuğlalı-10, Gündoğdu-3, Pazar-20)

  • Türkiye’de Seleksiyonla Seçilen İki Klon Çayın (Muradiye-10 ve Fener-3) Azot, Fosfor ve Potasyum (N.P.K) İhtiyaçlarının Tespiti İle İlgili bir Araştırma, 1985

  • Türkiye Şartlarında Farklı Çay İmalat Metodlarının Mukayesesi, Hamit Vanlı, Mustafa Bilsen, Muammer Sarımehmet, Tubitak, Uluslararası Çay Sempozyumu, 1987 

  • Üçüncü Sürgün Dönemi Mahsülünden İmal edilen Mamul Çay Kalitesi Üzerine Ambalaj Çeşit ve Depolama Şartlarının Etkisi, 1985

  • Üçüncü Sürgün Dönemi Ürünlerinden Elde edilen Siyah Çayların Kalitesi Üzerine Depolama Şartları ve Paketleme Materyalinin Etkisi, 1986, Dr.Muharrem Öksüz, Fatih Ulutaş, Sebahattin Nas

  • Ülkemizde Çay Plantasyon Sahalarında Görülen (Henüz Epidemi Yapmamış) Hastalık, Zararlılar ve Bunlarla Mücadele İle  İlgili Ön Çalışma, Turgay Turna, Mücadele Kısım Müdürü, 1991, Proje Süresi: 5 Yıl

  • Ülkemizde Seleksiyonla Bulunan Beş Çeşit Klon Çayın Bazı Özellikleri İle Bunlardan Orthodoks ve Rotorvane Yöntemle Elde Edilen "Mamul Çayların Kalite Karakteristiklerinin Tesbiti, Dr. Muharrem Öksüz, 1986 

  • Ülkemiz Çay Topraklarının Bitki Besin Elementleri Muhtevalarının ve Fiziki Yapılarının Tespiti, Muammer Sarımehmet, Mücella Müftüoğlu, Ekrem Yılmaz,  1982 Yılı Çalışma Raporu, Rize, s. 71-92.

  • Ülkemiz Koşullarında Farklı Çay İmalat Metotlarının Mukayesesi, Hamit Vanlı, 1985

  • Üre Çözeltisi ve Amonyum Sülfatla Gübrelemede Çay Mahsülü Miktarlarının Mukayesesi, Yılmaz Yedekçi, 1966-1967 

  • Verimden Düşmüş Yaşlı Çaylıkların Seleksiyonla Elde Edilmiş Üstün Verimli Klonlarla Yenilenmesi Projesi İle İlgili  Fizibilite Çalışması, Dr. Turgay Turna, Dr. Muammer Sarımehmet ve Dr. Hülya Mahmutoğlu 

  • Yaşçay Ürününde %Solma, Bozulma Nispetlerinin Tespiti, Mayıs 1978 - Eylül 1978

  • Yeşil Çay Nevilerinin Kalite Parametrelerinin Belirlenmesi ve Yabancı Ülkelerde Üretilen Yeşil çaylarla Mukayesesi İle İlgili Bir Çalışma, Şaziye Ilgaz, Dr.Muammer Sarımehmet, Zuhal Kalcıoğlu