|
Ricania Simulans (Ricania Japonica) -
Yalancı Kelebek
|
|
Ricania
simulans Ricania Japonica aynı böceğe verilen farklı isimler.
Bu farklı kullanımlar ülkemizde olduğu gibi komşu Gürcistan da da
karşımıza çıkmakta. İnternette Ricania Japonica olarak daha
yaygın. Plant Protection Institute'den, Giorgadze D., Kuprashvili
T., Jibghashvili N.L. Kanchaveli RicaniaJaponica
olarak adlandırırken, Shota Rustaveli Üniversitesinden
Prof. Dr. Avtandil Murvanidze Ricania simulans
olarak adlandırmaktadır.
Ricania
Japonica'nın ana vatanının Kuzey Çin ve Japonya olmasına karşın
o bölgede belirgin
bir zarar verdiği konusunda kayıtlara geçen bir bilgiye henüz
ulaşamadık.
Ricania simulans Gürcistan da ilk 1956 da
Sukhumi de görüldü. 1964 yılında
yagınlaşması üzerine varlığı kayıt altına alındı. Peki Gürcistan'a
nasıl geldi? Kuzey Çin'den ya da Japonya'dan Gürcistan'a nasıl geldi?
Rusya’nın en büyük botanik bahçesi olan Tropik Park (1892) yılında
Sochi'de kurulur. Bunun için dünyanın dört bir tarafından farklı
birbirinden güzide bitkiler getirilir. Bu bitkilerle beraber farklı
böcek yumurtalarında gelmiş olacak ki zaman içerisinde yaşamaları için
uygun ortam bulanlar çoğalmaya ve yayılmaya başlamış. Ancak tür
çeşitliliğinin fazla olduğu ve çoğalması için istenen uygun ortamın
olmadığı Sochi bölgesinde varlığı pek hissedilmemiş. Güneye doğru
indikçe ve daha nemli ortamları buldukça böcek popülasyonu artmış.
Bir
yandan popülasyonun artması bir yandan da zaman içerisinde tür
çeşitliliği ve doğal düşmanların ortaya çıkmasıyla Gürcistan da denge
sağlanmış.
Türkiye'de ise Rize
de bir böcek türünün
başta sebze olmak üzere meyve, bağ, çay ve mısır gibi hububat
ürünlerinde zarar yaptığına dair 2007 yılında gelen şikayetler üzerine
Rize Tarım İl
Müdürlüğü tarafından yapılan incelemelerde zararlının bilinen ve Teknik
Talimatlarda olan bir zararlı olmadığı tespit ediliyor. 2007 yılı
Ağustos Ayında Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü ve Karadeniz Tarımsal
Araştırma Enstitüsüne il müdürlüğü tarafından eş zamanlı olarak
örnekler gönderiliyor. Zararlı hakkında aynı dönemde bağlı oldukları
bakanlığa da bilgi veriliyor. Örnekler Karadeniz Tarımsal Araştırma
Enstitüsü Müdürlüğü (KTAE) tarafından teşhis amacıyla Atatürk
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümüne gönderilmiş ve Prof
Dr. Şaban GÜÇLÜ tarafından Rize de bulunan zararlının Homoptera Takımı,
Ricaniidae Familyasına bağlı Ricania
simulans olduğu teşhis ediliyor.
2009 Ocak ayında yayınlanan Ricania Germar,
1818 Species of
Western Palaeartic Region (Hemiptera: Fulgomorpha: Ricaniidae)
isimli ilmi eserin 271-275. sahifelerinde Gazi Üniversitesi öğretim
görevlilerinden Emine Demir; Rize'den için Ankara Zirai Mücadele
Araştırma Enstitüsü'ne gönderilen numuneler Dr.Işıl Özdemir tarafından
tanımlanarak Ricania Japonica olarak Türkiye de ilk defa kayda
alındı. |
|
|
|
Bölgemizde ki
zararlı Bulgaristan da da son yıllarda
özellikle nehir kenarlarında sıklıkla görülmeye başlandı. Ilia
Gjonov'un
Bulgaristan da zararlının görülmesi üzerine Demir'in çalışmasınada atıf
yaptığı " Ricania Japonica Melichar, 1898 – a
representative of family Ricaniidae (Homoptera, Fulgoromorpha), new to
the fauna of Bulgaria" konu ile ilgili bir çalışması
bulunmaktadır.
Dişileri bitki dokularını oyarak içerisine yumurta koyarlar. Doku
içerisine yumurtalar gruplar halinde konur. Yumurta sayısı 50
civarında olup, yumurtalar kışlamaktadır. Yumurtalar oval yapıda olup,
şeffaftırlar. Yumurtlama dönemi Ağustos ayı başında olmakta,
Mayıs ayı içinde yumurtaların açılımı gerçekleşmektedir. Bu açılım
kışın yumuşak ve ser geçmesine göre erken veya daha geç
gerçekleşmektedir. Kışın yumuşak geçmesi yumurtaların erken açılmasına
ancak yeteri kadar yiyecek bulunmaması nedeniyle popülasyonlarında
açlığın getirdiği kırılmalara neden olmaktadır.
Nimfler sarı renkte olup kahverengi lekeler vardır. Olgun nimfler tavus
kuşunu andırırlar. Beyaz beyaz parlayarak koloni oluştururlar.
Yanlış olarak kelebek denilmesine karşın görünüşünün dışında kelebekle
bir ilgisi bulunmamaktadır. Erkekleri daha küçüktür. Hem nimfler hem
erginler bitki özsuyunu emerler. Ülkemizde problem oluşturmaları
anavatanlarından yıllardır var oldukları bölgelerden uzakta kalması
buraya doğal olmayan yollardan taşınmaları (Sarp kapısının açılmasından
sonra fidanlarla) nedeniyle doğal düşmanlarınıda birlikte
gelemeyişindendir. Gürcistan da 50 yıla yakın bir müddettir
varlıklarının tespit olması ancak bizde ki kadar yoğun bir popülasyon
ve zararın belirgin olmayışı doğal düşmanının bulunmasındandır.
Yumurta konulan dokular ölmektedir. Yumurtalara yarı odunsu bölgelerde
de olduğu gibi taze sürgülerdede rastlanmaktadır. Taze sürgün olan her
bitkide zararı görülmektedir. Yetkiller, Ricania simulans'ın çay
da ekonomik belirgin bir zararı olmadığı belirtiyor. Bunda da sürekli
hasat sayesinde yumurtaların bitkiden uzaklaşmasıyla sağlanan kendinden
oluşan kültürel mücadelenin etkinliğine işaret ediliyor. Bu diğer
bitkilere göre yumurtaların çayda diğer daha az sayıda olarak bir
kış dönemi geçirmesinde etkin oluyor.
|
|
Ricania Japonica ile
Biyolojik Mücadele
Ricania
Japonica ve diğer çaya zararı olan tüm insektisitler ile doğal
mücadele yöntemi biyolojik mücadele olup;
Formica rufa (Kırmızı Orman Karıncası) 'nın bölgede
yagınlaştırılmalıdır. Bu karınca türü et oburdur ve Ricania Japonicanın
sınıfıda dahil tüm böcek türlerini yumurta, larva ve pupa dönemlerinde
toplayıp onlarla beslediği için sayılarını kontrol altında tutar ve
epidemiyi engeller. İnsan yerleşimlerine bir zararı yoktur. Sadece bu
karınca yuvalarının bal arılarının kovanlarından uzak olması gerekir
çünkü kovanlara girebilmektedirler.
Türkiye'de Formica rufa (Kırmızı Orman Karıncası) OGM (Orman
Genel Müdürlüğü) tarafından, ormanlarda ve orman fidanlıklarında
hastalık ve zararlı tehditi görülen tüm alanlarda yaygın olarak
kullanmaktadır.
Formica rufa (Kırmızı
Orman Karıncası)
Formica rufa (Kırmızı
Orman Karıncası) Karıncalar toplu halde yaşarlar, ağaçların en yüksek
tepelerine kadar tırmanarak, zararlı böceklerin yumurta, tırtıl ve
erginlerini yiyerek beslenirler. Bir karınca topluluğu 1-3 hektarlık
alandaki zararlıyı kontrol altında tutar. Bu güne kadar ormanlarımıza
11.035 adet karınca yuvası nakli yapılmıştır. Formicidae familyası
mensupları çoğunlukla hayvansal ve bazen bitkisel besin alırlar.
Formicidae familyasına mensup olan Formica rufa L.‘nın tırtıl, yaprak
arılarının larvaları, kelebek, arı, böcek yumurtaları ve pupaları ile
daha birçok zararlılar üzerinde yırtıcılıkla geçindiği bilinmektedir.
Kırmız orman karıncalarının besinlerinin tırtıllar, yaprak arılarının
larvaları, yumuşak koleopterler, kelebekler, arılar, böcek krizalitleri
ve yumurtaları ile yaprak bitlerinin dışkılarının oluşturduğunu ki bu
ganimetin, bir yuva içinde yaklaşık 100.000’i bulduğunu belirtmektedir.
Yuvalarına ölü böcekler, Arthopodalar ve solucanlar
taşıyabilmektedirler.
Besinlerinin % 50’sinin yaprak bitleri ya da Aphidlerin dışkılarının
(balözü) oluşturduğunu, özellikle yuva yakınlarında bulunan ağaçlar
üzerindeki Aphidler ile yakın ilişki içinde bulunduklarını
bildirmektedir.
Formica rufa L.’nın Türkiye’de Batı Karadeniz bölümünde daha fazla
olmak üzere, Karadeniz Bölgesi ormanlarının önemli bir kısmında, Ege
(Kütahya) ve İç Anadolu (Ankara, Eskişehir, Çankırı) Bölgelerinde
oldukça yoğun bir biçimde bulundukları saptanmıştır. Kırmızı orman
karıncasının Türkiye ormanlarında doğal olarak bulunduğu en güney sınır
ise Isparta-Kapıdağ yöresi teşkil etmektedir.
Biyolojik Mücadelede
Böcekçil Kuşlar
Böcekçil kuşlar, biyolojik mücadelenin en önemli unsurlarındandır.
Zararlı böceklerin, yumurta, tırtıl ve erginlerini yemek suretiyle
beslenirler. Kuşlar çok obur olup günlük besin tüketimleri kendi
ağırlıklarının iki katı kadardır. Zararlı böceklerle mücadele
kapsamında, kuşların korunması ve böcek populasyonları üzerindeki
etkilerinin devamını sağlamak için, ormanlara, kuşların isteklerine
uygun özellikte, tahtadan yapma yuvalar asılmaktadır. Bu yuvaların
amacı; böcekçil kuşların üreme şartlarını iyileştirerek ve dolayısıyla
sayılarının artmasını sağlayarak ormanın böcek zararlarına karşı
korunmasını temin etmektir.
|
|
Doğal Düşman
Yusufçuk
Ricania simulans (Ricania Japonica) aslında, Rize'nin doğasının ne
kadar kirlendiği ve bozulduğunun bir göstergesi...!
Doğu Karadeniz
bölgesini istila eden, çay başta olmak üzere tarımsal üretimi ciddi
boyutta tehdit eden, Ricaniidae familyasına ait kelebek çeşidinin
popülasyonunu sınırlandıran başlıca doğal düşmanının; Asilidae yani "Yusufçuk"
olduğu tespit edilmiştir...!
Yusufçukların
biyolojik mücadelede ki önemini araştıran Natal Üniversitesi
araştırmacılarının, Çin'i de kapsayan geniş bir coğrafyada ki survey
çalışmalarında; yusufçukların aralarında Ricaniidae familyasına ait
kelebeklerin de bulunduğu Hemiptera takımı da dahil, "2000 farklı tür"
ile beslendiğini ortaya çıkarılmış...
Bu durumda, Rize'de de görülen
yusufçuklar nerede !?
Natal Üniversitesi tarafından yapılan
bu çalışmada; yusufçukların bulundukları coğrafyalarda, ergin döneme
geçene kadar, yumurtalarının "tatlı su kaynakları" içerisinde yaşadığı
tespit edilmiştir ! Şayet, tatlı su kaynakları (dere,göl vb) kimyasal
kirlenmeye (kimyevi gübre, pestisit, herbisit vb) maruz kalırsa
yusufçuk popülasyonu düşmekte, hatta tamamen kaybolmaktadır...!
|
Kaynaklar: |
Biriz Biz olarak;
öncelikle katkılarından dolayı,
Ziraat Mühendisi Kamil Engin İslamoğlu'na teşekkür ederiz.
1) Rize
Tarım İl
Müdürlüğü, Ricania Simulans ile İlgili Çalışmalar Devam Ediyor, 22
Ağustos 2012
2) Ege
Üniversitesi Fen Fakültesi, Albüm
3) Insects
4) Ricania Japonica Melichar, 1898 – a
representative of family Ricaniidae (Homoptera, Fulgoromorpha), new to
the fauna of Bulgaria
5) Ricania
Japonica, Vasil Popov, Flickr
6) Hemiptera
7) Ricania Germar, 1818 Species of
Western Palaeartic Region (Hemiptera: Fulgomorpha: Ricaniidae) Emine
Demir (2009- January, Syfa 271-275)
8) Ricania
Japonica
9) Macroid
10) Naver
11) First International Transcaucasus
Conference on Plant Pathaogy, Tbilisi, Georgia, 25-27 Eylül 2008
12) Avrupa birliği ve Ülkemiz Ormanlarında Toplu Ağaç Ölümlerine Sebep
Olan Kabuk böceklerinin Çevresel Etkilerinin İncelenmesi, 46.Dönem AB Temel Eğitim Kursu,
2010 - Sayfa 33/34
13) Role of ants in Pest Management, 1992
14) Ricania simulans (Walker, 1851) (Hemiptera: Ricaniidae) Çalıştayı,
16 Nisan 2013, Rize
15) Predation by Afrotropical Asilidae
(Diptera): an analysis of 2000 prey records
|
Resimler
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|