Rize Halk Kültürü
Atasözleri
Atma Türküler
Beddualar
Bilmeceler
Destanlar
Dualar
Kapandı Gitti Çağı
Maniler- Türküler
Ninniler
Tekerlemeler
Atasözleri



  • Adami yapan da karidur, yikan da karidur.
  • Aferun torbasi dolmaz
  • Afkurmasini bilmeyen köpek, koyuna kurt götürür
  • Ağaca çiksam papucum yerde kalmaz
  • Ağaçtan düşen dalini kapar
  • Ahirda inek, kümeste tavuk olursa korkma
  • Anasinun sutinlan adam olmayana siur netsun
  • Ayranum budur, yarisi sudur yersan da budur, yemesan da budur
  • Bacanak bacanaği dere başukari arar
  • Bahane siğirlere dolaniyi sirtlere
  • Bekle eşeğum bekle, manca pişerde yersun
  • Ben derum torunum yok, o derki dayimsun dayim
  • Bilmeduğun atun kerisina keçma
  • Bir evde siğir yoksa o evde uşak beyinmez
  • Bişe desem soz olur, demesam maraz olur
  • Borç çikti bine cel elmanin dibine
  • Cebayi veren yiğit değil, alan yiğittir
  • Cihanun kördüğü dane bitmez
  • Çalişta gavura kalsun
  • Çatiyi yaptirirlar, kavga içinde kalsin dişari çikmasin diye
  • Çocukla kirma yola olur başuna bela
  • Çorbaki daşar, kepçenin pahasi olmaz
  • Değneğum dağarciğum, suparam süreceğum
  • Demir taradi sağa da yaradi
  • Dere kirk yulda bir yatağuni değiştirur
  • Dut demeğa dudak lazum
  • El eliyla ilana tutma, ilana da yazik olur
  • Elçilerin ya bir kot yalani ya bir kot altini olacak
  • Et diline biçak eline
  • Etme kulum bulma zulum
  • Ettim kızıma nasihat tutmadu oga bir saat
  • Evi sildim süpürdüm, kutis geldi oturdu
  • Ey birader oku ilmi, etme şek, Yetmiş cahilden iyidir boz eşek
  • Eyi adam neyler mali? Çotisi de neyler mali?
  • Ezme, ezilma, orta kal
  • Ezrayil vuru pençe, bakmaz ehtiyara cence.
  • Farzdan önce farz var.
  • Gemi aldin, kiçina; toprak aldin, içine; kari aldin başina geç otur.
  • Haçan bir kiz kaçacak yan basar ayağini
  • Geçme namert köprüsünden, ko aparsun su seni
  • Gelin kapinun diş mandalidur
  • Gelin evin gülüdür
  • Gelin olursun ederler seni huri; sonra misir ekmeği vermezler sana kuri
  • Gelinin omuzunda peşkir, elinde ibrik ile leğen olacak
  • Havlamasini bilmeyen köpek avluya kurt getirir
  • Huçumet işine karişma, delinun işine karişma, Ellağun  işine hiç karişma
  • İki şoza bir güneli üstüne bir hapsikoli
  • İlan topraği ufura ufura yer
  • İlan eğrulur, buğrulur deliğune kirinca doğrulur
  • İyiluk yap at bayişağa

  • Kadun erkağe yuk taşutmaz
  • Kalbim defter, dilum donmez
  • Kalkti rahmetli, oturdi korbakor
  • Kara biber karadur, diremlan satiliyi. Karda öyle beyazdur çureklen atiliyi.
  • Karinin eyisi eve cirmez, çotisi yere cirmez
  • Karinca çi kanadlanu, cebermeği yakin olur.
  • Kaynanin gözü, kulaği olmayacak; arkasinda sepeti var, laflari sepete atacak
  • Kedi anasinin cani içun siçan tutmaz
  • Kedinun kuyruğuna basmayinca sana hirlamaz
  • Kendume yer edeyim bak sağa ne edeyim
  • Kestane kumuşiden çikti, kerisini beğenmedi
  • Kiz çay yaprağina bencer, zamanini keçurdun mi kartlaşur
  • Kim verursa bağa yerum, ben ondan yana derum
  • Korkma kişin kişundan, kork Aprilun beşinden, oçuz ayrilur eşinden
  • Köpeği andun, kutilayi hazirla
  • Köpek tüyünü değişir, huyunu değişmez
  • Kumden halat olmaz
  • Kurdun adi çikti, çakallar baş koparayi
  • Lafun tutulursa haçimsun, tutulmazsa sen çimsun
  • Madem kideyu miras, bende yiyeyum biraz
  • Mart kapudan baktirur, kazma kürek yaktirur
  • Memiş, gurbette kazandiğini yemiş
  • Menfaatleri olduğu zaman vav olurlar
  • Misafur celir, dokuz kismetlan celur, birinu yer, seçizunu birakur, cider
  • Mut mut dema armut de
  • Ne doğrarsan çanağuna o gelur kaşiğuna
  • O kizim saha derum  o celinum sen işit
  • Oğlun çok olsun, kardeşinden kurtul
  • Ormanlarin gozi var, yolun kilavuzu var
  • Ortak atun beli kiruk olur.
  • Ortak mala çöpek bile işemez
  • Öküz dağa ölür, zarari kapuya gelur
  • Öküz eldi ortaklik bozuldu.
  • Pahane uşağa, yarisi bayişağa
  • Rize'ye vali olacağina, çay alum yerine bi sepetçi ol.
  • Sen kârin peşindesun haziri elden citti
  • Sevduğuni alamayisen, alduğuni sevecesun
  • Siçan işedu denize da  oldi oğa ortak
  • Siçan delikten siğmayi, hopeçileri da takar peşine
  • Sirğan yerina sirğan biter
  • Sünçer düştü terekten kirdi da belini
  • Şepidi yuvasina çomak sokmak
  • Yaşaduğun gun arkada kalur
  • Yetimun koletisi pişmez, pişseda yanarYuz sene ilerisinu duşun, bir da cerisini
  • Zayuf atun kiblesi olmaz


Atma Türküler

Hevenkli - Zugali İnce Ali - Mustafa 
Hevenkli
Bu konak, eyi konak
Otuz iki direkli

Zugali
Bu konaği yapturan
Yüreklidur yürekli
Hevenkli
Bağa bir yemek versan
Baklavali Börekli

Zugali
Evumde hastam vardur
Derdum derdume ekli
Hevenkli
İşallah erkek olur
Ayağum uğurakli

Zugali
Hoş geldun, safa geldun
Kantar oğlu Hevenkli

(1880 yılında söylenmiştir)
İnce Ali 
Adum Ali'dur Ali
İnce giderum, ince

Mustafa
Remezana doğmişim
Yirmi yedinci gece
İnce Ali 
Ne tatli yemek olur
Suti katince pirince

Mustafa
Derler sirat köprisi
Kildan incedur ince
İnce Ali 
Ne suval vereceksin
O sirati geçince

(1906 yılında söylenmiştir)
Kahya Salih - İbrahim Dayı Mehmet -  Ahbabı
Kahya Salih
İbrahim Dayı nedur
Çuhanun kolindaki?

İbrahim Dayı
Gel doyurayim seni
Acluğun vardu belki
Kahya Salih
Üç gündür kurulmamiş
Evumuzda pileki

İbrahim Dayı
Kinma kafadarum
Pişiren yoktur belki
Kahya Salih
Anam bir kotun verdi
Geldi sizun evdeki

İbrahim Dayı
Bir de ben gelsam oğa
Bağa da veru belki
Mehmet'in Ahbabı
Görmişmisun o Mehmet
Mamul'a böyle çayir?

Mehmet
Bak geriye ne kalur
Alti hisseye ayir
Mehmet'in Ahbabı
Mamul'ün ahalisi
Hep geldi, helallaştun

Mehmet
Ölürsem  de ....
Altmış beşi dolaştım

Mustafa Davulcu -  Çomoğlu Ali Dayı Ali Dayı - Hanifoğlu Memiş
Ali Dayı
Gene açildi bize
Çanakkale Boğazi

Davulcu
Ne içun gidemedun?
Gidenler oldi gazi

Ali Dayı
Biz şimdi efkârlanduk
Ancaka yeruk pazi

Davulcu
Ali vereyim sağa
Kirk yaşina bir cazi
Ali Dayı
İstersa elli olsun
İşimi görür bazi

Davulcu
Her deduğuni yapar
O etmez sağa nazi

Ali Dayı
Der bağa: "Tul kari al."
Demez : "Al kişoğazi."

Davulcu
Seni kışopaz almaz
Eski peteği kazi
Ali Dayı
Yeniyi de kazirum
Taşar, köpürür ağzi

Davulcu
Sizin dokuzunuzi
Ederum bir iftara

Ali Dayı
Deremenun duracak
Kesiliyi koftara

Davulcu
Çok görüp geçurmişim
Sizin gibi kliftara
Ali Dayı
Ali kapalağunun
Koli oldi rahati

Davulcu
Kapaluksuz da vardu
Gözün oni mi aldi?


(1901 yılında söylenmiştir)
Ali Dayı
Ben attuğu kurşuni
Doğru vurum patiya

Memiş
Ne içun vuramadi
Keçeli de atti ya

Ali Dayı
Encami demediler
Memiş gibi yatti ya

Memiş
Sen mi nebetçi idun
Ben yattuğum yapiya
Keçeli
Sen mapus yatayiken
Baban idi kapiya

Ali Dayı
Hey gidi o uşaklar
Gene ... hapiya

Memiş
O kabahat benumdur
Uyarum hep şlapliya

(1911 yılında söylenmiştir)






Süleyman -  Memiş Şerifoğlu Yusuf - Yusuf Dayı
Süleyman
Kahveci, kahve getur
Dertli yürek pak olsun

Memiş
Þekerini zade koy
Bari yüzün ak olsun

Süleyman
Düştüm bir bayir yere
Bari ayak kaymasa


Memiş
Memiş'ten dünya geçti
Bari mevta olmasa

Süleyman
Bana yaptuğun tabut
Çürük tahta olmasa

Memiş
Dere alurdi sizi
Kıyı muta olmasa

Şerifoğlu
İşittim bugünlerde
Yusuf Dayi yikandi

Yusuf Dayı
Diyenler yanliş dedi
O delikler tikandi.

Şerifoğlu
Dünyanin soğunidur
Yoktur bi şeyun tadi

Yusuf Dayı
Gitti eski şenlukler
Geriye kaldi adi
Şerifoğlu
Sade senla ben kaldum
Herkes yapti müradi

Yusuf Dayı
Mademki bize kaldi
Doldururuz bir kadi.

Şerifoğlu
Kalk al oni koluna
Yusuf okunur adi

Yusuf Dayı
Hep kendi elinedur
Herkesinun iradi.
Şerifoğlu
Buraya sarfolacak
Sen doldurduğun kadi

Yusuf Dayı
Belki yorgunluk çikar
Bir kahve olsun sadi

Şerifoğlu
Bazisi bulamadi
Her tarafi aradi

Yusuf Dayı
Gene bulduğum şeyler
Dar günüme yaradi
Şerifoğlu
Bakalum ne olacak
Gemi demir taradi.

Yusuf Dayı
Tamam etti yukuni
Bu limana uğradi

Şerifoğlu
Her bir yere yakişmaz
Şerifoğun iradi

Yusuf Dayı
Yazildi yaradandan
Öyle idi iradi.
Yelkenci Recep - Tüylüoğlu
Yelkenci
Ben yaylana gelursam
Bir hoşmeruni yerum

Tüylüoğlu
Sen yaylama gelursan
Ben harçluğuni verum

Yelkenci
Tüylüoğlu bir ocaksun
Gelmez bağa kederun

Tüylüoğlu
Dört boynuzli koçumi
Sağa kurban ederum
Yelkenci
Tüylüoğlu sen var iken
Kapum açuk gezerum

Tüylüoğlu
Senun düşmanlaruni
Tezden torak ederum

Yelkenci
Seni hapis ederum
Kapulari tikarum

Tüylüoğlu
Buraaya hapis olamam
Nerden olsa çikarum
Yelkenci
Nereden çikacaksun
Cebumedur anahtarun

Tüylüoğlu
Ben da böyle yerleri
Yumruğumla yikarum

Yelkenci
Sizun köyün kizinun
Çiçeğini otlarum

Tüylüoğlu
Sizun köy kizlarini
Elume yumurtlarum
Basarum göbeğine
Omizindan atlarum
Yelkenci
Tüylüoğlu benden usta
Benhokemdenpatlarum

Tüylüoğlu
Bu yil böyle gidersa
Hep eşkiya çıkaruk
Biz eşkiya çikarsak
Çok delikler tikaruk

Yelkenci
Tüylüoğlu neye yiktun
Kiliseyi berbati

Tüylüoğlu
İktum o kaybanayi
Kiblesi idi bati
Yelkenci
Koverdunuz kaçtunuz
Keşişler bindi ati

Tüylüoğlu
Aldun oni imana
Verdun mi selevati?

Yelkenci
Hey gidi o Tüylüoğlu
Batti İrize, batti

Tüylüoğlu
Her ne  isterse olsun
Ben gelmem onda zati

(Derleme tarihi: 1938)

Kız- Erkek Vesile ile Düğüncü Kız
I
Erkek

Atma türkü atarum
Yureğunu yakarum
Eski çaruklarumi
Boğazuna takarum

Kız

Ata vurdum yulari
At gitmeyi ileri
İki türkü atmadan
Kuruttum o dilleri

Erkek
Ben türkü diye diye
Yoruldu çenelerum
Birazda siz söyleyun
E benum ninelerum

Kız
Eneceğum çarşiya
Alacağum çarşiluk
Demin türkü söyleyen
Simdi versin karşiluk

Erkek
Su karşidan karşiya
Zincir asturacağum
Seslenme e kizcağiz
Seni bastiracağum

Kız
Karadeniz üstine
Yunanli yalilari
Sen bişe bilmeyisun
Gitledin kapilari

Erkek
Aldum ince boncuklar
Dikeceğum astara
Sen bişe bilmeyisun
Niye çiktun yarişa.

Kız

Ha bu evun içini
Gel vuralum karişa
Haçan türkü bilmezsun
Niye çiktun karşuma

II
Erkek

Arkası Demirdağı
Cimil üç para köydür

Kız
Giyemedun çohani
Her halde koli dardur

Erkek
Gel getüreyim seni
İki da eve vardur

Kız
İkisi da senun mi?
Yoksa ortağun vardur?

(Derleme tarihi: 1975)


III

Kız
Elbette yeyiludi
Suti katince pirince

Erkek
Yeyilmekluk olmadun
Duruyisun puğurçe

Kız
Alu da gitsan beni
Atsan beni bi hurce

Erkek
Alu kaçardum seni
Acap gitmez mi güce?

Kız
Uşaklar doğri gezun
Dünya incedur ince

Erkek
Alu giderum seni
Vururum sağa pence

Kız
Ezrail alu seni
Bakmaz ehkara, gence

Erkek
Bizçokgeldukgeçurduk
Böyle şeyleri nice

Kız
Gemin gider karaya
Yelken kollamayince

Erkek
Canum hiç rahat etmez
Eve dolanmayince


Erkek

Horonun sonu ile
Birkaç da türki olsun

Kız
Diyelum karşi beri
Her ne olursa olsun

Erkek
Vartivor'un sonudur
Yarun daha gelmesun

Kız
Duyulmasun dişari
Sevda kapali olsun

Erkek
Dua edeyim sana
Yarun Supe'li olsun

Kız
Söylediğim türküyü
Katip detere yazsin

Erkek
Demin söyleyidun da
Şimdi ne oldi sana?

Kız
Şimdi akşam oliyi
Hayd'eve yürüsana

Erkek
Sana ne söyliyeyim
Yar sözünde dursana

Kız
Bu gece türkü olur
Sen çamluğa insana

Erkek
Yukarda kalacağum
Beni buyur etsana

Kız
Fazla merağum vardur
Yar halumi sorsana

Erkek
Yürüdüm gideyirum
Oturup ağlasana

Kız
Burda akşam edelum
Nazli yar otursana

Erkek
Peşume gel gidelum
Çor yaylaya gelsana

Kız

Niçun gelemiyurum
Yar halumi sorsana

Erkek
Bekleyeyim gidelum
Yarun köye insana

Kız
Ben yaylaci kalurum
Yarun sen da kalsana

Erkek
Yapamam yaylaciluk
Siğirlari sağsana

Kız
Para yok mi nazli yar
Bir hizmetçi tutsana

Erkek
Sevduğum benden yana
Sular gibi aksana

Kız
Bildiğin gibi miyim
Bir gözüme baksana

Erkek
Taniyamadim seni
Bir ayağa kalksana

Kız
Nasil taniyamadin
Yazik olsun yar sana

Erkek
Gönderdim elçi ile
Emaneti alsana

Kız
Yar çiylik edeyisun
Doğru türkü desena

Erkek
Hasret kaldum yüzüne
Hiç bize gelmeyisun

Kız
Sozuni bilda konuş
İleri gideyisun

Erkek
Kiyma beni sevduğum
Sozumi keseyisun

Kız
İraktan beri geldun
Çamuri ezeyisun

Erkek

Bu yalanci dünyada
Bensuz mi gezeyisun

Kız
Bu gece son gecedur
Çamluğa eneyisun

Erkek
Ben hep seni severum
Sozunden döneyisun

Kız
Sözümden dönmeyirum
Sen köye gitmeyisun

Erkek
Gelsan bana nazli yar
Gençlukten yitmeyisun

Kız
Yavaş yavaş gidelum
Nazli yar geleyisun

Erkek
Nerdesun, kayiboldun
Hani görünmeyisun?

Kız
Yarun enelum köye
Nazli yar geliyisan

Erkek
Ben ciddiden severum
Şaka mi biliyisun?

Kız
Ben yalan biliyudum
Hessa mi söyleyisun?

Erkek
Bugünlerde eridun
Her halde eriyusun?

Kız
Ne gördün kusuru mi?
Beni beğenmeyisun

Erkek
Haydi deduğum yerde
Nei için gelmeyisun?

Kız
Şimdi horon oliyi
Niçun vazgeçmeyisun?

Erkek
Kizmabenumsevduğum
Öyle niçun deyisun?

Düğüncü Kız
Okudum iki süre
Hep duracak duracak

Vesile
Sabahleyin yürüdün
Buraya geldun ancak

Düğüncü kız
Şuradan geliyiken
Başuma aldi saçak

Vesile
Epeyi bilduğun var
Boyun alçaktır alçak

Düğüncü Kız
O ne idi deduğun
Ey gidi kalmiyacak

Vesile
Bizum köy bekarlari
Sizden kiz almayacak

(1894 yılında söylenmiştir)

Ayşe ile Ahmet

Ayşe
Uşak perçemleruni
Yana çevirdun yana
O kaybna sevdaluk
Cana batayi cana

Ahmet
Ayişe o Ayişe
Asildun karamişe
Almiyacağum sen,
Koma kelbune bi şe

Ayşe
O Ahmet, ya baksana
Kiskaniyiler bağa
İlla karilarindan
Geçme avlilarindan

Ahmet
Anam demedi bağa
O Ahmet nedur derdun
Ben de demedumoğa
Emine'yi severdum

Ayşe
O lacivert şapkaya
Tozlar uçayi tozlar
O uşak senden sebep
Ben işittuğum sözlar

(1930 yılında söylenmiştir)
Bir Düğün Türküsü
Düğün Sahibi

Beni bilyi musun?
Benim ........... Ali
Yüz düğüncim var idi
Hepsi de ahali
Göriyusun o hali
O benum oğurume
Nasil atti çakali
Varmidur akrabasi?
Bir sorup da bakmali
Oni olduğu gibi
Öle gidup yakmali
Kızın Kardeşi

Mirakaloz sayilur
Bayaği bir İrize
Bir diyeceğum yoktur
Sizun ahalinize
Hamit Ağa da geldi
Duğunci peşunuze
Ben da tuttum bir çakal
Astum oğurunuze
Beğenemedunuz mi?
Apandi verdum size
Evvelden beri derler
Karavanoğli bize
Bir kizumuz var idi
Attuk oni denize
Kolbaşı Hamit Ağa

Ben bir Hamit Ağayım
Bakun beyuyuğunuze
Ya gelun haburaya
Bi şey diyeyim size
Bu işi eden bize
Çikat oğurunuze
Atun oğa bir kurşun
Devirun oni yere
Ben sağ iken hukumet
Bir şey edemez size
Bana birakun işi
Ben gideceğum yüze
Kızın Kardeşi

Yekün Mirakaloz'i
Topladunuz geldunuz
Çok betunuze gitti
Çakali ki gördünüz
Camenun üstiyani
Yarım saat durdunuz
Ne edeceğuk diye
Kuruntiyi kurdunuz
Hep tüfeklerinize
Birer kurşun koydunuz
Koca bir Atyanoz'dan
İki tavuk vurdunuz
Tavuğun günahina
Çok nafile girdunuz

Yusuf Ağa

Buni bize edenlan
Ben bugün konuşurum
Aklum başumda iken
Hesap etma, şaşurum
Hukumete da gitsam
Ben işumi aşurum
Onbeş seneden beri
Bu martini taşirum
Bir tane atsam oni
İki dane düşürüm.

(1894 yılında söylenmiştir)

Maniler - Türküler
Aburadan eşağa
Kulağuzdur kulağuz
Alem yatar karilen
Ben yatarum yalağuz
Ağacun tepesine
Ben bi kuri dalayim
Beçarlar pay oldiler
Hayinsini alayim
Ağacun tepesini
Telden tutturacaum
O paçi boğazuni
Beşili dolduracaum
Ağira olan danan
Nazarluktur nazarluk
Boylemi ettuk senlen
Sevdiceğum pazarluk
Ağira olan siğir
Süt vermeyi vermeyi
Rezil olduk köylüye
Sevdam benlen gelmeyi
Ağu kaşiçi dağa
Hohora bağuriyi
Al beni kucağuna
Yureğum ağuriyi
Ağu kaşiçi dağa
Yaprak vurur yaprağa
Uşak alurdum seni
Anan olsa toprağa
Akan suyun alti sel
İşimuz oldi mesel
İşallah ikimuze
Bi serin ruzgar eser
Akar Hemşin deresi
Çat duzina göl olur
Büyüğü evlenince
Kuçuğine yol olur
Al kazmayı vur yere
Kurusun kanli dere
E kiz seni almazsam
Canli girerum yere
Alaca çorplarun
As güneşe kurusun
Kiz babanun evine
Niçun bekar durursun?
Alalum alaşalum
Dağlari dolaşalum
İkimiz da sevdali
Rizeye buluşalum
Alçak ceviz dallari
Salla yavrum kollari
Nerden geleyim nerden
Baban kesti yollari
Aldi bir duman dağa
Yelden eseyi yelden
Sen boğazima saril
Ben sarılayım belden
Ardeşenin uşaği
Bak herkesin diline
Beş yaşında uşağin
Tabancasi beline
Armuti budakladum
Dallarini sakladum
Anasinun yanina
Kizini kucakladum
Asker ettiler beni
Ya Tuna'dur ya Bursa
Habu dar günlerumde
Ayşe yanumda dursa
Aspetun alti kaya
Kizlari benzer aya
O Aspetun kizlari
Oturiyi saraya
Aşti yeşil çimenler
Eyle Eminem Eyle
Ben alacağum seni
Annene oyle soyle
Aşti yesil yapraklar
Gidelum cobanluğa
Peştamaluni bi ac
Koyma beni darluğa
Aşot yayladan beri
Saliverdum goyini
Gunde bir defa gorsem
Sevduğumun boyini
At başindan beyazi
Geldi dağların yazi
Sen yatakta yatarken
Ben çekerdim ayazi
Atarum tapancami
Sandun beni acami
Beni mi çok seversun
Yoksa gavur kocani
Atinada kuyumci
Kemer yapar bel içun
Bizum sevdaluğumuz
El içindur el içun
Atma beni yabana
Bende bu dereliyim
Al koy beni koynuna
Sormaki nereliyim
Atma türkü atarum
Sanki çok bilmiş gibi
Gözlerumde yaşlarum
Sanki ağlamış gibi
Atma yedi heceli
Makami da uyacak
Omuzlar silkinirken
Ayaklar sallanacak
Ay vuranda vuranda
Çık da otur kiranda
Kiz seni alacağum
Kukolar bağuranda
Ayağunda kundura
Celursun dura dura
Oldun komar çiçeği
Çenduni kura kura
Ayakkabin üstüne
Diktim nazar böceği
Adam rezil edermi
Benim gibi çocuğu
Ayva sari, nar sari
Ayvaya kondi ari
Bu tazeler içinde
Ne gezer kocakari





Baba avlilaruni
Yiğdum odun yiğini
Kurban sakallaruna
Ağlatma sevduğumi
Bahçeye arap kabak
Yapraği tabak tabak
Sen benum olamazsun
Alduğun kaltağa bak
Baktım karli dağlara
Daldı gözlerim daldi
Su verin kova kova
Ateş bacayi sardi
Barabelli tabancam
Tirak ediyi tirak
Seni gavurun kizi
Hau nazlari birak
Başundaçi çemberi
Ben dokudum dokudum
Sevdaluk mektebine
Yedi sene okudum
Başundaçi çemberun
Dali var çiçeği yok
Abu  benum conlumun
Yardan ceçeceği yok
Ben acurum acurum
Viçeden kiz alani
Enişte ol görürsün
Ağlatirlar anani
Ben geldum köyünüze
Köyünüz karamişluk
Olmadi edemedum
O kizla arkadaşluk
Bi gelin aldum köyden
Bi da aldum yabanci
Eller nerden bilecek
İçumde durur aci
Bi sen söyle bide ben
Alalum ahumuzi
Fadimelan Emine
Çeksin günahumuzi
Bilezuğun yuzuğun
Gözünde var gözluğun
Anasini ağlattun
Kaybana sevdaluğun
Bir şey diyeyim sağa
Söyliyeyim de darilma
O köğuğun oğlina
Koca diye sarilma
Bu dere akmağilan
Ne olur bakmağilan
Adam adamı yer mi
Bir gece yatmağilan
Bu sene çay filici
Yeni çikayi yeni
Deduğumi yaparsan
Dayman severum seni
Bu size deduklerum
Makara dur makara
Bi zengin bulamadum
Bulduklarum fukara
Bu yaz düğün yokidi
Bi horon edemeduk
Sıcak mi çarpti bizi
Gonulden sevemeduk


Cel cidelum cidelum
Meşe koltuklarina
At belunden kuşaği
Ensun topuklarina
Cel cidelum oduna
Yosa kişun uşuruk
Evun yol ustinedur
Donuşun konuşuruk
Cemi celuyi baştan
Yelçenleri kumaştan
Evlendum bi olmadi
Evleneceğum baştan
Cemi celuyi cemi
Denizi yara yara
Aşacağum kiz seni
Başuna vura vura
Cideyidum yeyleya
Buldum demir parasi
Uşak  celma peşumden
Yersun piçak yarasi
Cideyum yoluma
Buldum ceviz fidani
Beni mi alacasun
Yosa esçi sevdani
Çaşiya fener celdi
Akluma neler celdi
Yaşum kuçuktur kuçuk
Başuma neler  celdi
Çayirunun dibine
Üç ağaca üzüm var
Bi eve iki bekar
Küçüğina gözüm var
Çek eşağa yokari
Lambanun fitilini
Niçun konuşmayisun
Kuş mi yedi diluni
Çemberum dala kaldi
Cozlerum yola kaldi
Hep cidenler celeyu
Sevduğum nere kaldi
Çemberunun ucuni
Yapturacağim oya
Çeç karşima sevdalim
Coreyum doya doya
Çestum çestane çiriş
Ciriş koluma ciriş
Kiz senun  cuzelluğun
Edecek bağa bi iş
Çiktum çami budadum
Çobanun ateşine
Ne mutli o çobana
Sevdasi da peşine
Çikdum dağa kiş idi
Kalemum cumiş idi
Daha yazacağudum
Elum uşumuş idi
Çiktum dağa oturdum
Mavi yelek dokudum
Kaybana sevdaluğun
Mektebini okudum
Çikma sevduğum çikma
Portakal ağacina
Dal kirilur düşersun
Dayanamam acina
Çiktum dağun başina
Çaliverdum ezani
Kiz senun merağundan
Tutmadum Remezani
Çimenlu çaruklarum
Çimenleri çiğnarum
Ya sorun çimenlere
Geçti mi burdan yarum
Çok severum severum,
Şu gaybana parayi,
Gelun türki atalim,
Açmayalim  arayi
Cokteçi yulduzlari
Sayarim elli elli
Uç sene asçerluği
Tabuladuk besbelli
Cokteçi yulduzlari
Pay edelum kizlari
Eyileri aldiler
Kaldi yaramazlari
Çorabumun kaytani
Tanimam keynatami
Aldi verdiler bağa
Cubreluğe yatani


Dağlar dağladi beni
Coren ağladi beni
Bu kaybana yetimluk
İpsuz bağladi beni
Dağun başuna eruk
Olur da bile yeruk
Allah'tandur Allah'tan
Birbirini severuk
Danalari satupta
Yedurdum kaynanaya
Gene gonli olmadi
Hep bakayi havaya
Demir elma kurudi
Daha yeyilmeyecek
Turkinun gerisudur
Daha deyilmeyecek
Dere akayi dere
O da nafile yere
Bağladiler başuni
İstemeduğun yere
Dere cider enişe
Ben ciderum peşine
Kaybana sevdaluğun
Yanmişim ateşine
Dere olsam dururdum
Ben meraktan kurudum
İkbalum olsayidi
Elur da kurtulurdum
Dere boyu saz imiş
Güller açmiş yaz imiş
Ufaktum bilemedum
Kiz ettiğun naz imiş
Dereden  geceyiken
Başum aldi sazlara
Baba evlendur beni
Aklum kaldi kizlara
Dereler derin oldi
Yirmaklar serin oldi
Habu gavurun kizi
Dordinci gelin oldi
Dereler niçun taşli
Gel beri kalem kaşli
Dayma gezer ağlarsun
Gözlerun durur yaşli
Derelerden eşağa
Hayde celmeyi misun
Allah versun belani
Beni sevmeyi misun
Derenun kenarina
Kalayladum kazani
Bir kütüğün üstine
Çikardum Remezan'i
Derenun kiyisina
Sini kalayli sini
Evlenmek bi çeredur
Seç da al eyisini
Derenun çenarina
Tiktum bi sira kazuk
Etmeyelum sevdaluk
Sora ayrilamazuk
Dere kütük götürür
Üstü köpük oturur
Konişmağilen değil
Yiğit olan götürür
Dereye bal kabaği
Yuzun altun kabaği
Çozun çor olsun horoz
Ne tez ettun sabahi
Derenin kenarina
Sereceğum kilimi
Vermezsa seni baban
Alalum biribirini
Dereyi yüze yüze
Geçtum karşiki düze
Aldum çiçeğunuzi
Bak ki ne ettum size
Dumanda kaybolursun
Peşume gel peşume
Anan babana derdi
Raslamadum eşune
Duman aldi dağlari
Yayildi ovalara
Yitirdum Fadime'mi
Geldi mi oralara?
Dereye alabaluk
Okaluktur okaluk
Malpetun bekarlari
Sopaluktur sopaluk
Dere kunduzi misun
Sabah yildizi misun
Geldun geçtun karşima
Miralay kizimisun
Derelerden aşşağa
Kiraciyim kiraci
Kaybana sevdaluğun
Var mi sende ilaci
Derenun çenarina
Posti sererum posti
Edemesun benumlen
Çekil orda orospi
Destiyi tiktum suya
Damlayilen olmaz
Bizim sevdaluğumuz
Yalvarmayilen olmaz
Deremen oğut oğut
Unine bak unine
Bole sallanacağum
Sevduğumun cunine
Duman aldi dağlara
Yayildi ovalara
Kaybettum sevduğumi
Celdi mi oralara
Duman duman ustine
Duman dağun ustine
Alur kaçarum seni
Kollarumun ustine
Dağlarun çimenine
Oturdum serinlendum
Bi yar çeşti yanumdan
Az kaldi delilendum
Dumanim derelere
Vermem seni ellere
Ellerum çemer olsun
O incecuk bellere
Duman aldi dağlara
Ben çiktum yeylalara
Dudaklarum kurudi
Kiz yalvara yalvara
Duman dere yokuşe
Cirdi taşun altina
Yar yastuğun yok ise
Kolum başun altina



Elma attum geline
Gitti vurdu beline
Gelin kurban olasun
Buyuğumun teline
Eminemun saçlari
Değer omuz başlari
Eminem celin oldi
Ağlar arkadaşlari
Evumun duvarlari
Çiftedur avlilari
Bilsem yarum oradur
Kirarum kabilari
En dereye dereye
Topla ince taşlari
Ceşti sevdaluğumuz
Al cebumden saçlari
Endum derelerune
Bilmem nerelerune
Yaban asmasi olsam
Sarilsam bellerune
Eretiyim çikmamiş
Çikmam köyi yakmamiş
Habu koca Kale'ye
Benmioldumsihmamiş?
Enişte cir içeri
Soğuk ceşti canuna
Yanmiş çiriltalari
Koyacağum yanuna
Elumdeçi şemsiye
Hediyedur hediye
Sen celesun akşam
Bizum eve yediye
Emineyi  verdiler
Bu köyün alcağina
El uzatsam yeterum
Evinun saçağina
Enişte ince uzun
Baldizinim baldizin
Potamya deresine
Var midurki iki düzun
Elevitun duzina
Kar yağiyor inceden
Ben buldum sevduğumi
Kurtuldum duşunceden

Fadimem ne içersun?
İçer da içerlersun
Ben bilurum Fadimem
Beni içten seversun





Gece gündüz günlerum
Karanluk geçeyiler
Dünya böyle kurulmuş
Seveni sevmeyiler
Gece vakti kapidan
Yıldızlari sayayim
Köye kalmadi paçi
De ben kimi alayim
Geldi bi kara duman
Sardi dort yanumuzi
Bu kaybana sevdaluk
Alacak canumizi
Gemi indi limana
Adi nedur adi ne
Allahum alsun seni
Yakdun beni Fadime
Gel gidelum ormana
Ormanlar tevli tevli
Yemin ederum kızlar
Evli değilum evli…
Geline bak geline
Çiçekleri başinda
Ha şimdi olsayidum
Onüç ondört yaşinda
Giz sana demedum mi
Çikma o ağaçlara
Duşer de geberursun
Yazuk olur saçlara
Gidelum deremene
Oğultelum misiri
On beş kizdan eyidur
Tul karinin hişiri
Guneş vurdi çatlatti
Yarumun ellerini
Peştamal gizleyidi
Köyün güzellerini



Hiç bir şey düşünme
Fani bu dünya fani
Niceler geldi geçti
Hani eskiler hani
Hey sevduğum uç ta gel
İnce yola duş ta gel
İnce yol bulamazsan
Kervana kariş ta gel
Ha boyle habu yana
Gel beraber gidelum
Yeter söyleduğumuz
Biraz horon edelum
Ha buradan aşşağa
Nenni Gidelum nenni
Seni domuzun kizi
Yakdun kül ettun beni
Hani Çaç sepetun
Dunyayi tutti metun
Verane bu Pazara
Bilinmedi kimetun
Hasillu çaruklarum
Çimenleri çiğnarum
Sorarum çimenlere
Çeşti mi burdan yarum
Hau ufak boyluya
Aşuk olmuşum aşuk
Sen olsan kizilağaç
Bende olsam sarmaşuk
Hey benum alişuğum
Bal ile karişuğum
Öyle miydi Fadimem
Seninlan konuşuğum
Ha buradan yukari
Dağa çikalum dağa
O ne kada guzelluk
Kurban olayim sağa
Hava yağayi hava
Başuma dane dane
Dünya doli yar olsa
Bi danesun bi dane
Heyledum siğirleri
Hen onünde kinali
Alişuktur yaylaya
Durmaz gavurun mali
Havlumun kiylarini
Esram işlicemisun
Bakarsun yanağuma
Acep dişlicemisun
Habu yaşumdan sonra
Sevdaluk yapacağum
Koca diye koynuma
Seni mi alacağum
Hayde cidelum hayde
Buralara durulmaz
Buralara duranun
Cenazesi kilinmaz
Hade cidelum o yar
İşler ceriden uyar
Bulunur bi musliman
Niçahumuzi kiyar



İnelum derelere
Derin derin yerlere
Olsam dere ilani
Sarilsam  o bellere
İn dereye dereye
Dere belune celsun
Hayin dala tutarsan
O dal elune celsun
İki kuçuk piçağum
Tutun doğriyacağum
Eğer seni almazsam
Üç gün ağlayacağim
İki sene okudum
Askaroz mektebine
Çok sevdaluklar etdum
Rizenun merkezine
İnelum derelere
Bi yük odun edelum
Baban seni vermezsa
Kaçalumda gidelum
İnelum derelerin
Kumini taşiyalim
Evlenmekten iyidür
Sevdali yaşiyalum
İneceğum dereye
Kuma sarilacağum
Ettum kendi kendume
Kime darulacağum
İndum dereye durdum
Peştemaluni buldum
Bilsam o senun idi
Oğa bi sarilirdum
İn dereye çiçeğum
İn bende geleceğüm
Senun babanin mali
Benum geçineceğum



Kuş uşti yavri kaldi
Gokyuzi mavi kaldi
Anahtar yar koynina
Gönlüm kilitli kaldi
Kurdiler bağa sofra
Oturup da yiyeyim
Neşelisun neşeli
O dilleri yiyeyim
Kutni yeleğum vardur
Olmayi bağa dardur
Uşak celma peşumden
Benum çocuğum vardur
Karamişun dalina
Gel salina salina
Bizum köye vermezler
Emsali emsalina
Kayiği attum suya
Rizeliyim Rizeli
Adam cebine saklar
Senin gibi guzeli
Kaynanam kara biber
Kaynatam daha beter
Her ne derse desunler
Uşağu bana yeter
Kestanedur kestane
Evun bağlamalari
Yakdi beni yandurdi
Yarun ağlamalari
Kara kazan kapaksuz
Kararum yoktur sensuz
İlan girsun koynuna
Eğer yatarsan bensuz
Kadifeden vaz geçtun
Basma giyersun basma
Bu köy belali köydur
Her söze kulak asma
Kapindaki bahçeye
Soğan ekelum soğan
O ne güzel kiz oldun
Alacak seni doğan
Kar yağar karamişun
Dalina yaprağina
Elursam mezarumun
Gelde bak toprağina
Karadeniz ustüne
Yuvamun yapilari
Ne anam var ne babam
Kitledum kapilari
Karamiş çiçeğinden
Aci olur balumuz
Ne edelum sevduğum
Yok idi ikbalumuz
Kebul etmeyi bizi
Gemi kameralari
Yiğun bizi anbara
Kapatun kapilari
Karşiya koyun kuzi
Koyuna verun tuzi
Ağlatmayin uşaği
Verun sevduğu kizi
Kayanin arasina
Yilani öldürseler
Yarin öldü deseler
Evlendi demeseler
Kemencemun ustine
Yay işlesun işlesun
O kırmızı yanaktan
Kemenceci dişlesun
Karamişin altina
Serine gel serine
Konuşacağum senla
Kardeşimun yerine
Karayemiş dibine
Kukutinun taşlari
Seveni kavuşturmaz
Köyün kizilbaşlari
Karşide ormanluklar
Gölde alabaluklar
İki gözünden gelsun
Ettuğun sevdaluklar
Kar yağdi sine sine
Sineğun bolmesine
Sinek eder çamaşur
Hemşin'un deresine
Kaynatan altun sayar
Elliden yuze kadar
O yavrum bekle beni
Bahardan goze kadar
Kestum siyah danayi
Etine bak etine
Al beni getur yarum
Kendi memleketine
Kemencemun teline
Vur beline beline
Olsam bi çay yapraği
Tutsam kizlar eline
Keynanun iyisi
Derin olsun kuyusi
Yedi kat mezerluktan
Corunur munzurisi
İn dereye dereye
Dur ben da celeyirum
Koydun beni merağa
Meraktan eliyirum
Karakuş yuva eder
Karaağaç koğuğina
Yatilmayi yalağuz
Yeniyıl soğuğina
Karamişun dalina
Birak da sallanayim
Sen ordan işmar ele
Ben burdan yollanayim
Kiz vermediler bağa
Çemençe çaldum deye
Kurban olasun kurban
Benum çibi deliye
Kara koyunin yuni
Saçaklidur saçakli
Edemezsun benumlen
O çelepçe bacakli
Kara kukulalinun
Bakmayin masrasina
Bi kot lağus bulinmaz
Bitun ekrebasina
Kulak altuni kuçuk
Çeser oniçi buçuk
Sarilup doyamaduk
İdi ceceler kuçuk
Karamişun dalina
Astum bi çift layincak
Yarum citti kurbete
Beni çim salitacak
Karamişun çokleri
Dalsun derine dalsun
Seni alan ezrail
Celsun beni da alsun
Kiraz çiçek açayi
Aykiri dal üstüne
Alur kaçarum seni
Kollarumun üstüne
Kemencemun ustine
Ufak ufak seytalar
Kızlar oldu yalanci
Ne yapalum uşaklar
Kemencemun teline
Sureceğum reçina
Teyize senun kizun
Benzeyi bildurçina
Kemencemun telleri
Boyamadur boyama
Gündüz görmesam seni
Görüm seni ruyama
Karşida mum ağaci
Bir evde iki baci
Beyuğu hele hele
Kuçuğu can ilaci



Masa ustuna roman
Okurum zaman zaman
Uşak seni alurum
Hakim olduğun zaman
Makasli peştamalun
Baksana rengi soldi
Duydiki isticeğum
Anan sacini yoldi
Makas peştamaluni
Bağla ince belune
Kurban olayim yarum
O kara cozlerune



Ne anam var ne babam
Kayalardan olmişim
İnanun muslimanlar
Sağluğuma elmişim
Ne solar ne ipranur
O belundeçi kuşak
Be bole cezer midum
Olsayidi  bi uşak




O dere bolanursun
Yüksekten dolanursun
Böyle cahil şeylerun
Aklini oynatursun
O şalvar karalisun
Yedi yerden bağlisun
Dişardan çiçek açtun
İçerden ne hallisun
O yaylalar yaylalar
Çimen bağladunuz mi
Dert bindi dert ustine
Beni ağladunuz mi
O yengemun evinde
İşik yanayu işuk
Yengemun kizlarinun
Küçüğüneyum aşuk
Olsan elma şekeri
Erisen dillerime
Bende olsam sarmaşuk
Sarilsam bellerine
O kemencem kemencem
Ne kerib bağurursun
Sen da benden kaybana
Kizlari çağurursun
O hala elleruni
Ne korsun kuşağuna
Yalvarmayirum sağa
Ver beni uşağuna
O hala uşağunun
Sevdasiyim sevdasi
İnanmasan cel da bak
Cebumedur aynasi
O koyinci koyinci
Çima yolladun elçi
Seni alacuğuma
Alurum bi dilenci
Omuzlarum ağurdi
Daha yuk taşiyamam
Al beni cotur yarum
Ben sensuz yaşiyamam
Oy başum ağuriyi
Hasta mi olacağum
Cormişim rüyasini
Yardan ayrilacağum
O yarum boğazuna
Hem hamayil hem sat
Sen  okadar bilmezdun
Çimden aldun nasihat
O Mehmet fesun çirli
Çibirlisun çibirli
Ananlen cellin durmaz
Anan dillidur dilli
O  Meto cit evune
Çifte peşuklerune
Peşuğun kamarasi
Cirsun o cozlerune
Oğlan çikar hirkani
Corunsun omuzlarun
Comlek etmedi sağa
Evdeçi domuzlarun
O çemençem çemencem
Ne kerip bağurursun
Sen da benden kaybana
Kizlari çağurursun
O uşaklar uşaklar
Ben bi kusur işledum
Yanağini dişlerçen
Memesinu dişledum
O kaybana yetimluk
Dağlar oldi zeytunluk
Olmadi edemedum
Keynanama celinluk
O kizlağaç beyursun
Coke mi vuracasun
Kiz babnun evvine
Daha mi duracasun





Pencere parmakparmak
Var aramızda yirmak
Yakiştimi yar ilan
Ayri ayri oturmak
Pencere açiliyi
Düştüm araluğuna
Hoca bir muska eyle
Yureğun darluğuna
Pencereden bak beni
Beğenursen al beni
Beğenmesan beğenma
Beğenenler var beni
Peştamalun ucina
Taksan nazar boncuği
Anan ögretmedimi
Kaybana sevdaluği
Peştamalun iki kat
Bi katini keste at
Eger beni almasan
Kara topraklara yat
Peştamali ser otur
Fustanun kirlenmesun
Uzaktan seyredeyim
Kimsa alay etmesun
Rozcar eseyi rozcar
Yapraklar toçeyi
Celma peşume uşak
Anam çoti  soyleyi





Sanduğumun çiliti
Duşti cebumden itti
Vay bağa ne edeyim
Sanduğum kaldi çitli
Sanduğumun içine
Cul kurudi kurudi
Yarum cideli beri
Yureklerum çurudi
Sarili çemberinun
Dali var çiçeği yok
Kiz bu benum gönlümün
Senden geçeceği yok
Sebi diyisun bağa
Ağabeyim sayilursun
Bi türki derum sana
Korkarum darilursun
Sevdalik turkuleri
Derum sevdiğim derum
Keraz armudi gibi
Dudaklarini yerum
Sevduğumun evleri
Komesedur komese
Çikmaz yarum dişari
Kapandi bi kümese
Sabahtan cirdum yola
Çiseyi sile sile
Bu çoyun uşaklari
Çaruğuma çesile
Saçlarum orulmiştur
Birbirini bulmiştur
Peşume celen uşak
Belasini bulmiştur
Sevdaluk edeceğim
Sevda bilenlerinlan
Başum belaya cirer
Çoyun cuzellerinlan
Sabahtan doğar cuneş
Alur kabi başina
Yazacağum aduni
Yuzuğumun taşina
Suyi bağladum harka
Celuyi aka aka
İnanmayun konşilar
Şaka deyirum şaka
Sevdaluk ince maraz
Yurek yakar can almaz
Sevda halinden bilen
Kizindan para almaz
Sevdaluk ettuk ettuk
Biri birine yettuk
Sevdalığın yoluna
Bir ömürü tükettuk
Sigaram ince mince
Sen ince ben da ince
Sikaramun içine
Sihar  misun Hadice
Suyun dibine desdi
Damla damla dolasun
Ağlama garip çocuk
Kismetum sen olasun
Sevdaluktan elene
Hiç denilirmi şehit
Vermezlerse sevdani
Tut kolundan alda git
Sanki utaniyisun
Şapka endi kaşuna
Korkayisun karidan
Kepçe vuru başuna
Sebetimun ipleri
Çeseyi omuzumi
At kara peştamalun
Bi coreyum yuzuni
Şişur tulumi şişir
Ko kazana da pişur
Oğleluğun yoğisa
Tulum sağa yetişur





Yağmur yağayi yağmur
Derelere kar misun
Cel bakalum aynaya
Sen benden beyazmisun
Yaylanun çimenine
Atumi arayirum
Oğlan vurma kapume
Saçumi tarayirum
Yar al beni al beni
Yar koynuna ko beni
Koynuna yer yoğise
Yan cebune ko beni
Yali boyi kavaklar
Aşti yeşil yapraklar
Ustumuze celecek
Bastuğumuz topraklar


Yeni yoldan cideyi
Uç taksi bi araba
Koseler beni onda
Nazli yarlen baraba
Yalin ayak gezerduk
Sevdam ilen kumlarda
Şimdi gitti gelmeyi
Gözüm kaldi yollarda
Yarum gitti oduna
Hava yağdi islandi
Sorarum ağaçara
Hanginuze yasland
Yarum peştamaluni
At omuzuna yürü
Anana bi sey olmaz
Geride var bi sürü
Yaz günü uşiyirum
Yandum tutuşiyirum
Aklumi aldunbaştan
Duzyolda duşiyirum
Yaylanun çimenine
Beriye gel beriye
Çıkar eski karini
Ben geleyim yerine
Yazi yazarum yazi
Kuşlarun kanadina
Gel edelum sevdaluk
Babanın inadina
Yaylanun çimenine
Gel menine menine
Emine dolanayum
Şalvarinun enine
Yedum yeyla yoğurdi
Seni çimler doğurdi
Seni doğuran ana
Bal ilen mi yoğurdi
Yere vuruyi yere
Çeşanun puşkullari
Yaktu pişurdi beni
Çibar konuşmalari
Yeni yoldan celuyi
Uç taksi bi araba
Cuzun beklerum seni
Peşuğumlen baraba
Yeyla yoli kabandur
Bu can sağa kurbandur
Cidişun yakti beni
Celişun ne zamandur






Bilmeceler

  • Ağız içinde dil, hadi bunu bil (Gaz lambası)
  • Ağizi haho, Deliği vizo, Zaçada ziço, Zaçada ziço (Küp) 
  • Akşam ortiye kodum bi kot ceviz sabahlen bulamadum (Yıldız)
  • Akşamdan viçça viçça sabahtan kumbiliçça (Ateş, Fener)
  • Alaca bulaca, çikar ağaca (Fasulye)
  • Allah yapar yapisini piçak açar kabisini (Karpuz)
  • Alti kül, üstü kül,içine bir sari gül (Pilekide Misir Ekmeği)
  • Alttan yer, Ustten çikarur  (Rende)
  • Alti çeğnem, usti çeğnem, içina bi garip nenem (Ekmek)
  • Ateştur yanmaz, suya cirer islanmaz (Güneş)
  • Babasi eğri büğrü, Annesi yavan kadin, Kizi güzeller güzeli, Oğlu sohbetlerde gezer (Asma, Yaprak, Üzüm, Şarap)
  • Başi tarak, Kuyruğu orak (Horoz)
  • Ben ciderum o cider, Benden beyuk iz eder (Hedik veya gölge)
  • Ben ciderum o cider para kadar iz eder (Değnek)
  • Bi direk ustine bi ev (Şemsiye)
  • Bi duvara iki tekne (Kulak)
  • Bi bayirda iki kenef (Burun)
  • Bi büyük yorgan, ne dereyi örter ne denizi (Kar)
  • Bi kara kocakari, etekleri yukari (Ateşlik Zinciri )
  • Bi kuçucuk odacuk içi doli yongacuk (Ağız - Dişler)
  • Bi etek yumurta, sabahleyin baktum, bi dane yok (Yildiz)
  • Bi kara kuzgun, sapi kendinden uzun (Tava)
  • Bi vururum bin döker (Elek)
  • Bi kara koca kari, Belinde şal kuşaği, Hiç yakişmamiş ona, Almiş bekar uşaği (Tabanca)
  • Burdan vurdum kilici, Karşidan çikti uci (Mermi)
  • Çozun beni ipumden, Vereyum size yukumden (Yayik )
  • Dedem aruk, paşu saruk (Rokopoli)
  • Derisi var kani yok, nefesi var cani yok (Körük)
  • Dort çeşedur beş deil, bembayizudur taş deil. (Sabun)
  • Dort kadaş bi kutiya işeyi (İneğin memeleri)
  • Dort kadaş çamur çiğner biri yelpaze vurur (İnek ve kuyruğu)
  • Dort yaşina, dert başina (İskemle)
  • Elde konuşur, Yere konunca susar (Kalem)
  • Etten kantar, altin tartar (Kulak)
  • Evun ustunda kirk atli, Kirkida kara kapakli (Çivi)
  • Ey hanesi hanesi, Kizlarun meyhanesi, Topuğundan su çikar, Ağzindan da tanesi (Değirmen )
  • Firunda pişer, Avluya işer  (Kiremit)
  • Ğopi ğopi, altun topi (Portakal)
  • Hak Tâala çun yaratti beş yemiş, beşi dahi biribirini cormemiş, içisi cuneşlidur yaz ve kiş, uçu dahi cun yuzuni cormemiş (Beş vakit namaz)
  • İçi direk bi nayla (Tavuk)
  • Kara kuzgun, Sapi uzun, Hem sizun var, Hem bizum (Tava)
  • Kendi demirden, Kuyruğu kendirden (Çuvaldiz
  • Kiti kiti bacaği, elumun tutacaği, alemun yatacaği (Beşik)
  • Kitledum sanduğu, Puşkulleri dişari  (Göz )
  • Kuyinun içine suyi, Suyinin içine ilan, İlanun ağzina mercan (Şişeli Lamba)
  • Nenemun etekleri, Süpürür hendekleri (Rüzgar)
  • Otuz iki dişi var, iki canla işi var (Hizar)
  • Abah one, akşam çeri (Kapı)
  • Sari sari sanduri, dori dori donduri, kirmizi pependeru  (Sandik, dolap, ateş)
  • Saridur sarkar, Düşeceğum diye korkar (Ayva)
  • Supurdum odayi, Otukodum babayi  (Soba)
  • Ucar ucar, beyaz sicar  (Kar)
  • Uzun uzun ip kider, Dibina da kup kider  (Kabak )
  • Uzun uzun uzatirlar, Gelin gibi donatirlar, Uzun yola yollatirlar (Cenaze)
  • Üstü çimen biçilur, Alti pinar içilur  (Koyun)
  • Vili vili, dibi tuyli (Muşmula)
  • Yazi yazar imam değil, Ağaca cikar insan deyil  (Kohlidi, Salyangoz)
  • Yer altinda, Dedemun sakali  (Pirasa)
  • Yerden piter pi sofi, Kor beline piştofi  (Misir)


Beddualar

  • Adun çesilsun
  • Allah yedi yorgan yipratasun
  • Allahundan bulasun
  • Ander kalasun
  • Başun dertten kurtulmasun
  • Başuna duvak koyamayasun
  • Başun kesile
  • Bebeci kabina celmesun (erkek çocuğun olmasın)
  • Bi ceket asasun (erkek çocuğun olmasın)
  • Burnundan celsun
  • Çozune dursun
  • Çipa çesmeyesun (çocuğun olmasın)
  • Çokunuz çesilsun
  • Dert başuna
  • Eyi cun cormeyesun
  • Hakkum haram zokum olsun
  • Haram olsun sağa
  • Hay korbakor çikasun
  • Heyirini cormeyesun
  • Kabi kabi dolaşasun
  • Kabilara bakasun
  • Kisa cunli olasun
  • Korbakor olasun
  • Kutrum olasun da kabilara bakasun
  • Murt cidesun
  • Nabedil olasun
  • O ander kalasun
  • O ander kaybana kalasun
  • O başin kesile da kellen
  • O keseyim seni aleme
  • Oğa çok eğriluk etti, ecrini çekecek
  • Pakliya seni
  • Peşuk sallamiyasun
  • Sabaha çikmayasun
  • Sincile enesun
  • Tamdan tuma çidesun
  • Ubur çikasun
  • Uşak çipasi çesmeyesun
  • Vay başuna
  • Vay vereyim aklin
  • Vücuduna uyuz ellerina felç vursun
  • Yatacak yeri olmasun
  • Zurriyetun çesulsun



Dualar

  • Allah acini unutturmasin.
  • Allah ağri komasun vucudune
  • Allah ağrilaruni kafdağinun arkasina aşursun
  • Allah bedeni sihetuni versun
  • Allah çimsayi amansuz etmesun
  • Allah okumağun havesluğuni kosun yureğune
  • Allah kayirsun seni
  • Allah tuçenmez umur versun size
  • Anan çesilsun sağa
  • Beyaz sakal tariyasun
  • Bi çulden ahirete gidesun
  • Bi niçahlen omruni tuçetesun
  • Bol haznelere çatasun
  • Boş çeseye salmayasun
  • Cokten yağsun siz yerden toplayasunuz
  • Cunlerum celsun sağa
  • Çoh heyir coresun
  • Darluk cormiyesun
  • Duynanun adini alasun
  • Duynaya ilaç olasun
  • Eyağun taşa çatmasun
  • Hasimlarun çor olsun
  • Haznelere çatasun
  • Kadani alayim 
  • Kadani alasun 
  • Nere var bi cuneş oreya olasun
  • Nur aksun mezarluğuna
  • O binam, kesileyim sağa
  • O verenine kurban olayim
  • Oğul veresun da dunyayi doldurasun
  • Oğurli kademli olsun
  • Rebbum yedi evliyanun kuvvetuni versun sağa
  • Rebbum zeçani artursun
  • Rebbum zihnini çesçin etsun
  • Sakallarini tariyasun
  • Sofralarunuz hep boledoli olsun
  • Souk rozcar vurmasun sağa
  • Sular gibi artasun
  • Topraklari kadar yaşiyasun
  • Tuttuğun altun olsun
  • Uşaklarun da sağa ole etsun
  • Uzum asmisi cibi artasun
  • Ya Rebbi sen kayir beni
  • Yaşuma çelesun
  • Yattuğu topraklar utanmasun (ölüler için)
  • Zemzemlerini ha böle su cibi daitasun


Yatarken okunan dua

Yattum sağuma, dondum soluma,
Melekler şahit olsun dinume, imanuma;
Kalkarsam ikbaluma, elursam vay haluma;
Bismillahirrahmanirrahim.

Yemek Duaları

Artsun eksilmesun,
Taşsun tokulmesun,
Yeduğumuz iştuhumuz
Elenlerun ruhi içun
Kalanlarun sedekesine olsun.
Bize verdun olmiyanlara da ver

Ya Rebbi, sağa çok şuçur:
Hesapsuz nihayetsuz şuçur;
Yeşilistanlar kadar;
Uli dağlar kadar;
Verduğun nimetlere,
Verduğun bereçetlere,
Verduğun riziklere,
Allahum saha çok şuçur,
Bize verdun başkalarina da ver.

Ayı gördüm

Ayı gördüm Allah, Eşhedülillah 
Bu ne güzel aydur, Elhamdülillah 
Ay gördüm, nur gördüm 
Peygamberumuzun nuruni gördüm
Günahuni affettum, sevabuma şükrettum.
Elifbası Kur'an'dur, cümlemizun işidur 
Bu dovayı okuyan 
Sonra cennet kuşidur

Kapandı Gitti Çağı



Şerevaz, pepeçura, kastaniça kabaği
Sacayak, pelki, hosti, kapandi gitti çaği,
Kunci, minci, korkoti, koloti unutuldi,
Malahtara likmene hasret kaldi gazyaği.

Bulme, mabeyin, darni, kot, tiyeter, hopeçi,
Gerdel, lahmi, pulama, küpün ağzında peçi,
Çali, çupi, kutuni, davli ve kondaridan,
Şimdi bahsettuğumde güleyi bizum paçi.

Falamidi, kopali, feretiko, masuri,
Kormi, kenef, ayakyol, gece kuşi çuncuri,
Naylanin podosisi, likapalan fikoki,
Kartofilan mamuli yenilur kuri kuri.

Laus, şokali, lobya, pafuli, perçem, andi,
Metuşi, sehter, çiten, altındakiler yandi,
Zimilaçi dikeni, kardeşi handospara,
Benum gibi fukara siğran yedi uyandi

Yanmişa çiya konar, kavataraya hiyar,
Lahananın kotisi, kabağın çiviti var,
Muta, yayik, refani kumyasladi çürüdi,
Koliva tavaliya rohtiko nerde sorar?

İskemi, seke, konsol, evun tomele taşi,
Çiçili, kolistavra, langonanun kardaşi,
Furnesi tumulisi, çumuşi, çilbur yerken,
Paluzenun yanında dururdi ekmeğaşi,

Çapuğun, kuviçanun içinde kül kuruni,
Sinide haşil, tifti, yaninda kavut uni,
Hele bir de var ise bir lenger portihala,
Eğratluğada gider doğar fakirun güni.

Kuti, küp kofterasi, tapa, çişoma, kadi,
Panti, pali, manaçi, kopti gitti kalmadi,
Arapiko felisi, hem sütli hem mancasi,
Baklavada bulunmaz hamsi kuşinin tadi.

Fitina, ehpin, hatya, lon demiri, muh,palan
Kocacuk, kaş, sağırpoş, kantarma, eyer, kolan
Fafatara, tospağa, muncurilan, kutuçi
Zambula, ğanca, keğle, patuli, karakoçan

Şamiralar moziko, nosaka kosi oldi,
Ambar kaaber, roka, saçak hamlaus doldi,
Kurçeli ile hopi, livor matiçalinun
Laus rokopisinun rengi sarardi soldi.

Çafladi, kaçapeti, peşuğun kamarasi,
Entari, jipon, fustan elbiselerun hasi,
Halaçilan, kuyizma, kuku, çiğa sesleri,
Pardinun bağirmasi kulaktan siler pasi.

Büyüdükçe kizarur, horozun çitarisi
Peştemal tezgahinun kirildi mitarisi
Arişak, çağra, teşik, rokopeti, yiğ, keten
Peşkir, çeşan dokurdi Rize'linun yarisi.

Sultuçi şamatasi kaçurur kalobyayi
ğvroşlar derelerde hep momoli arayi
Rohati, tomon, otluk, çefo, koima, çupuri
Kitluk var bulunmazdi kaçani, çiğırtayi


Kontra, iskarpin, hedik, maçahtara, peçere
Lehte, çonoşi, feçan, saraybaği, cendere
Didimari eruği, lapazalan, duduli
Kalaç almadiğindan viryo bağlamış dere

Fitina, ahpin, hayta, lom demiri, muh, palan,
Kocacuk, kaş, sağırpoş, kantarma, eyer, kolan,
Fafatara, tospağa, muncurilan, kutuçi,
Zambula, ğanca, keğle, patuli, Karakoçan.

Firfilik, kopça, piştof, kukuli, zot, sakunar
Hemencede şarvata, abaniye çuha var
Çatılarda hartoma, kamçılara gogori
Zoksi olan herşeye ancak apoksi yara

Hurtuli, hurtuliça, miya, çimidi , muşi
Yonga, atiçi, promo, çaruk bağı, kumuşi
Kösre, bureng, playara, çamçaka, pağsa, maran
Korob, kurebi, maça, modoni, dibek taşi

Yazun ev hayatina sererdiler kerveti,
Hohori, kiviçi'nun elbet yenilmez eti,
Apsomati konulur, akan kan dursun diye
Boğmaca olanlari tutar koça nöbeti.

Uyumayan sebiye verir idiler çiça,
Yaramaz çocuklara gerekli idi viça,
Paçilarun elişi sanat eseri oldu
Filketa'nun uyasi, tentene, kanaviça.

Murmurisle nanuris uyuturdi bizleri,
Pumburi, şepidinun hala bende izleri,
Çilipuli ve puli, karatavuk çişona,
Alemediye döndi makoçinun gözleri.

Hurtuli ve şurtuli, muncur, sumsuk, zibidi,
Pifoli, koso, muşi, kurçeli bizum idi.
Pasmanika, lohtiko, zuzuli ve çimidi,
Fundukla fitrukayi acep hangimuz yedi.

Deremenun usti hark, altinda var sifoni,
Taşları kıran olur, biliyimisun oni,
Deremene giderken od’un kopar pisikten,
Mastidur, bir piçef at, beş para etmez göni.

Ahir altında kebre, tarlalarda bereket,
Zibidi, alil, ander, salahana, cenabet,
Zavalli kanayakli, pupuka mendeburdan,
Bolaki şapotlayup hovini alur elbet.

Dedemun iştonisi olmiş idi çurçuli,
Nenem makaslan kesti etti oni purtuli,
Avara hiç durmadi, meson başina gitti,
Kendir tarayıp etti vurçi ile uskuli


Rahna ketani doldi ğezel, zibil, hoholi,
Bel ile belleyince beyuk oliyi ğoli,
Hastalandi tohlilar, aldı onlari tabah,
Tavuk kakanis etti, arayidi pifoli.


Timya, nezuk, lapara, lobut, rospi, kopoli,
Muhanat karılarun  hamuri moli moli,
Ormanda ğazluk, kaful, ellerde olur koça,
Forno kurbağalarun sırtı fufudi doli.


Hep işmar edeyiler mostraluk olanlara,
Hemayil takmayisan biner seni davara,
Kudi kudi afkurma, obur çik, havaciva,
Hamel çekup hamlanup tokemezsun parpara.

Çatapat geldum senlan, kekez, dilo, korbakor,
Kaskarinaya koymak yeni gelini çok zor,
Patiçi yemeğinlan bir bakraç çilahani,
Luturi eti yersun, geçinursun anafor.

Ağu, çalçoka, çipa, haloti, kiça, longoz,
Fitruka, harçi, tağra, sayta, biçki döker toz,
Sümüçla sinağüş yap, kırnap ile çapli at,
Emcük, salmı, tatuli, kupas düşmüştür ğavroz.

Kiriş ve istilari, yan tarafi taraba,
Çaylar pişurulurdi çaynık denilen kaba,
Analis edilurdi çinyanun lekeleri,
Ketanlari kasara kordi Fadime aba.

Parakamiya astum koçani marosladi,
Kaçan şilepeçinun çok güzel olur tadi,
Çaplika yapamazsun funduk temeçisinden,
Kongoşi, çapulanun artık kalmadı adi.

Buğriyla delik delup kodes’e taktum  süser,
Zipazıp yiyecektum, çumaşi olmuş hoşmer,
Bi fut çektum yağından, hemen kopti ğarğaris,
Dilum pupu olsada çeşin etmeye değer.

Tentenis edenleri, hep alur andimeri,
Nuğamisa olanun yol başlaridur yeri,
Nenemun kinalisi, poğota de su içsun,
Buci, kiçi kiçi yer hiliça, hopileri.

Pepe dolu maşraba, düştü kırıldı sapı,
Tifora pavli üzüm, armut idi hanapi,
Tongorlarun tozini temizle yağluk ile,
Lop olmadan yutulmaz kukuçi, kukulapi.

Mile, miras, heneke, şimendifer, namaztaş,
Kehriz çihpirle doldu, patomalar kaldi yaş,
Fotin, lapişka, lapşi, kaleçi, yazma, kekül,
Kuvari incir olur, kav yanar yavaş yavaş.

ğorğarina, hacika, anağula, kör sıçan,
Derelerde çağana, sularda eğri hasan,
Süs için aranırdı koğlidi vizorisi,
Seferberluktan sonra ne kadar geçti zaman.

Geçen zaman içinde değişti bizdeki dil,
Şimdi bu sözcükleri ister oku ister sil,
Rizeli arkadaşum, anam, babam, kardaşum,
Alem bilmese bile ne dediğimi sen bil.


Mustafa Kar
1984 - Rizenin Sesi


Önemli Not

Şiirin kaynağı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bu konuda aldığımız bie e-maili de sizle paylaşıyoruz.

Kapandı Gitti Çağı Şiiri Bir Kitap dan 6 kıtası alınarak Kamil HOŞOĞLU Tarafından yazılmış bir şiirdir. Bunun Kitapdaki 6 Kıtası Kitap Yazarı tarafından dahi bilinmemektedir. Telif Hakkı için Yapmış olduğumuz araştırmalarda sadece 6 kıtanın 5 kıtasını bir öğretmen tarafından yazıldığı bilgisine ulaştık. Siteniz de Mahmut Kar tarafından Yazıldığını beyan etmişsiniz. Bu Şiirin Kamil Hoşoğlu Tarafından Yazıldığını Herkes Biliyor. Sitenizde Yazarını farklı kişi olarak yazmanızı Etik bir davranış olarak bulmadığımı belirtir çalışmalarınız başarılar dilerim.

Arif Hikmet Hosoglu, a.h.hosoglu@hotmail.com


Ninniler

Uyu da gunduzlar su gibi dinsun
Menekşe gozune kirpikler insun
Yarun şafak vakti içine sinsun
Uyusunda yavrum buyusun

Güneşle uyanan kuşların huyi
Nenni yavrum nenni nenni

Küçük yavrim uyusun
Uyusun da beyisun
Yavrim onumde yurusun
Buyunca bize baksun

Nenni yavrim nenni
Anan uyutsun seni
Bizden sonra gelen
Yeni nesil olacasun
Bigun ehtiyarlanunca
Bize bakacasun

Nenni uşağım nenni
Nenni uşağım nenni
Uyusun da beyinsun
Her okuli okusun
Yarun dar günümüzde
Dertlerumuzi çözsün

Nenni uşağım nenni
Nenni yavrim nenni
Uyutayum ben seni
Geleceğun beyuği
Kalbumun açan guli
Anan uyutsun seni

Nenni yavrim nenni
Neni uşağum nenni
Denuzlerde yüzer kayuk
İçi dolu yayun baluk
Beyin kizi sağa layuk
Nenni uşağım nenni

Mini kizum hoplasun
Cicisini toplasun
Beyinunce beyine
Hiç eziyet yapmasun
E eee esi var
Yavrimun uykusi var
Uyusun da beyinsun
Beyuk adam olsun
Nenni guzelum nenni.
Beyiteyum ben seni
Sen de bakarsun beni
Uyu evladım uyu
Beyinecek çocuğum
Hemen asker olacak
Askerluğuni yaptimi
Anasına bakacak
Uyuyup da beyinecek nenni
Adam olup gidecek nenni
Uyuyup beyinecek nenni
Adam olup evlenecek nenni
Şindi rahat olasun
Sora beyinecesun
Beyuk adam olunca
Memleket yonetecesun
Nenni etsun beyinsen
Devletuni kultarsun
Askerluğuni yapsun
Evlensun boba olsun
Beyinecek çocuğum
Hemen adam olacak
Askerluğuni yaptu mi
Anasuna bakacak
Anan seni uyutsun
Kollarunda beyitsun
Geleceğun beyigisun
Nenni yavrim nenni

Destanlar

SALİH AVCI (KIRBOZ'UN SALİH) DESTANI

Merhum Kırboz Salih Rize'nin tanınmış halk şairlerindendir. Rize de yapılan Atma türkü yarışmalarında birinci olmuştur. 65 yaşlarında olmasına rağmen 40-45 yaşlarında gösterirdi. Kimse o'nun neşesiz bir gününe rastlamamıştır. Ölümüne kadar herhangi bir ciddi rahatsızlığı ve şikayeti olmamıştır. Ölümünden bir ay kadar önce gayet sıhhatli iken Dağsu Camii (Dağbaşı) imamına gider.
İmama :

-Şu mektubu al, ben öldüğümde cenazemde açar okursun, der.

İmam da:

- Yahu Salih Dayı sen ne diyorsun. Sen beni de gömersin. Hem ben devlet memuruyum, her an tayinim çıkar giderim, der.

Kırboz Salih şöyle cevap verir.

- Hoca, sen gitmeden bu mektubu açar okursun, der. İmam zarfı alır, fakat bu konudan kimseye bahsetmez ve emaneti saklar.

Aradan 30 gün geçer. Kırboz Salih Hakkın rahmetine kavuşur. Cenazede hoca zarfı açar, zarfın içerisinden 30 kıtalık destan çıkar. Cenaze de hoca bu destanı cemaate okur... 


1
Bilmemki niye geldik
Şu üç günlük dünyaya
Kimisi atlı olur
Kimisi olur yaya
2
Dostlarım kulak verin
Biraz Salih ağaya
Kimisi köşkte yaşar
Kimisi barakaya
3
Bilmem nasıl anlatsam
Bu ayrılık işimi
Azrail görevlidir
Takip eder peşimi
4
Bir baş ağrısı alır
Düşersin yataklara
Gurbetten oğulların
Kalkıp düşer yollara
5
Çağırırlar bir doktor
Oda bir şey diyemez
Çünkü ağır hastadır
Yemek verse yiyemez
6
Derdini durumunu
Oğluna söyleyemez
Gençlikteki günlerin
Bir daha geri dönmez
7
Yolculuğu gösterir
Hastanın vaziyeti
Artık yapmaya başlar
Oğluna vasiyeti
8
Her halde yolculuk var
İyi değil niyeti
Çokta şakacı idi
Güldürürdü milleti
9
Kapanırda açılmaz
Artık o gören gözler
Azrailde o zaman
Seni görmeyi özler
10
O hallere düşene
Hep yokuş olur düzler
Kulakta küpe olsun
Bu söylediğim sözler
11
İnanın bu sözüme
Dünya fanidir fani
Görmez misin acaba
Kabirlerde yatanı
12
Muhafaza edelim
Kalbimizde imanı
Bir gün gelir Azrail
Okur sana fermanı
13
Yeşil dumana benzer
Ruhunu senden alır
Çünkü emir öyledir
Ceset yatakta kalır
14
Çok zordur çok kolaydır
Bu dünyadan ayrılmak
Acep fayda verir mi
Azraile darılmak
15
Evde başlar ağlamak
Herkes haberi alır
Kısa zaman içinde
Komşuları toplanır
16
Varsa kızın torunun
Seni evde ağlarlar
Ayağınla çeneni
Bir bez ile bağlarlar
17
Gelir yakın dostların
Seni evde beklerler
O akşam senden sebep
Uykusuzluk çekerler
18
Sabah olunca başlar
Yıkama hazırlığı
Orada baş gösterir
Varsa amel darlığı
19
Odayı boşaltırlar
Herkes dışarı çıkar
Kalır orda üç kişi
Onlar da seni yıkar
20
Daha sallanmaz olur
O hareketli eller
Yıkanma tamam olur
Hoca seni kefenler
21
Kaldırarak üç kişi
Korlar seni tabuta
Çıkartırlar kapıya
Hep birden tuta tuta
22
Kefenine dökerler
Tatlı tatlı kokular
İlk olarak kapında
Sana Kur'an okurlar
23
Tabutunun üstüne
Yeşil sırmalı perde
Salih sen hayatını
Geçirdin acep nerde?
24
Daha sonrada hoca
Namazını kıldırır
Bu uzun yolculuğu
Cemaate bildirir
25
Eller üstünde seni
Kabire götürürler
Son Kur'an okunacak
Hepsi süküt dururlar
26
Lef yerine tabutu
Biraz yamuk koyarlar
O tabut böcekleri
Gözlerini oyarlar
27
Hocanın son görevi
Sana bir telkin vermek
Kızını torununu
Nasip mahşerde görmek
28
Eğer imanın yoksa
Zaten halin perişan
Mezarını gösterir
İki patika nişan
29
Varsa iman amelin
Gidersin güle güle
Mezarının üstüne
Yaparlar bir kumule
30
Gelir bir iki melek
Soru sormaya başlar
Patikanın yanına
Dikilir mermer taşlar
Yangın Destanı
1
Hep yandı evlerimiz
Olduk yuvasız kuşlar
Şimdi ha bu Cimil'e
Ağlayı dağlar taşlar
2
Görmemeşsiniz diye
Hayel geliyor size.
Çoluk çocuk bakılamaz
Hep millet kaldı düze.
3
Çalışır çabalarsın
Dersin yuva kurayım.
Bizden kalırsın düze,
Şaşarsın ne yapayım?
4
Mevlam bizi yaratmış,
Dünya çile için.
Birden vurur bir şamar,
Hiç acımaz ne için.
5
Bakun nasıl ağlayı;
Cimil’ in dağı taşı,
Ne yapmıştık feleğe?
Yaptı bize bu işi.
6
Birgün saat sekizde
Dağları sardı duman.
Bizim köy yanar diye
Hiç ederdin mi güman?
7
Milletin neşesini
Bozdu bu batacaklar.
Ha bu kötü günleri
Bir gün unutacaklar.
8
Bir kibritin yüzünden
Köy döndü viraneye.
Bakın hiç benziyormu?
Doksan iki haneye.
9
Yazalım birkaç türkü
Dert, yara sardı bizi
Bizleri yakanların
Tutmasın eti, dizi
10
Güzel idi köyümüz,
Çiçek açmıştı dağlar.
Çok neşeli olurdu
Köyümüz bir zamanlar.
11
Bizim köyün altından
Dere akar enişe,
Gülmemize bakmayın
Yok kalbimize neşe.
12
Çıktık evlerimizden
Hep bıraktık ateşe
Daha güleceğük mi?
Yok kalbimize neşe.
13
imdi görsen köyleri,
Olmuş ıssız virane.
Böyle ağlattı bizi
Allah’ a yapmıştık ne?
14
Felek attı bir hançer,
Bizi yürekten vurdu.
Yeni çiçek açmıştık,
Dallarımızı kırdı.
15
Ne idik neolduk?
Düştük ha bu hallara.
Yok evimiz gidelim
Kalmuşuk tarlalara.
16
Bir motorun yüzünden,
Bir köy halkı kül oldu.
Döküldük sokaklara,
Herkezin benzi soldu.
17
Köye baktuğum zaman;
Bayiliği yüreğum.
Felek vururdum seni
Olsa idi silahum.
18
Yaktılar köyümüzü,
Gözü kor olacaklar.
Ebedi gülmesinler,
Allah’ tan bulacaklar.
19
Bir motorun yüzünden,
Yaktı köyü etti kül;
Yakan Allah’ ından bul.
20
Çok kötü afet oldu
Bu sene ha bu köye
Biz de anlayamadık
Acap oğradık neye?
21
Elek satanlar gibi
Dururuk çadırlara.
Bizden selam olsun
Geçen güzel günlere.
22
Derduk köyümüz güzel
Olmuş tamam bir şeher,
Her rahatlık içinde,
Bütün köyleri değer.
23
Ha bu gördüğün başköy,
Kışın ıssız kalacak
Etti bizi yuvasız,
Gözleri kör olacak.
24
Okul, hastahaneye,
Ahıra yatılır mı?
Acap yazık değil mi?
Bu mallar satılır mı?



25
Gençlerden beter oldu,
Köyün ihtiyarları.
Yaşlıdır dayanamaz
Karardı dünyaları
26
Felek ikbalsizliği,
Üç pare köye verdi.
Daha tükenecek mi?
Ha bu milletin derdi.
27
Kolay ha çıkamazık,
Düştük derin bir gölge
Köyümüz çok metinli
Gezerdi dilden dile.
28
Yanmasak alurduk mi?
Hükümet yollar eşya.
Kul olma neler gelir.
Yaşadıkça bu başa.
29
Seyret virane köyü
Çık kalenin başına
Mendil bile dayanmaz,
Bu milletin yaşına.
30
Cimil çok ıssız kaldı
Horozlar bile ötmez
Yapın evlerimizi
Çadırlar bize yetmez.

Sebahat Özer
Başköy, 22/05/1979





Cimil Çığ Destanı

Çığ gelip vurunca benim evime;
Dünya mezar gibi geldi gözüme.
Dünyalar şaşacak benim işime.
Bu mahşer gününü duyan ağlasın.

Perşembe gecesi gelerek vurdu.
Bize bu işleri Azrail kurdu
Komşularım bizi karlarda buldu
Bu mahşer gününü gören ağlasın.

İki oğlumu da katmıştı kara
Kiriş açtı benim başımda yara
Kocamın başını acep kim sara
Bu mahşer gününü gören ağlasın.

Başımda eşarp kana boyandı
Bizim için ölüm geldi dayandı
Küçücük torunum canlı uyandı
Bu mahşer gününü duyan ağlasın.

Duydu bu haberi sonradan anam
Şaşırdım burada kimine yanam?
Oğullarım karda bağırır anam
Bu mahşer gününü duyan ağlasın.

Karların altında kalmıştık tek tek
Yaşamak istedik biz de gülerek.
Canımı verdik karlar yiyerek
Bu kara haberi duyan ağlasın.

Hepimiz oruçtuk karın içinde
Ölmüştüm kocamla aynı biçimde
Önceden görmüştüm bunu düşümde
Bu kara haberi duyan ağlasın.

Evimiz karıştı samanla unla
Eltim de karıştı saf kızıl kanla
Bu fırtına bitti dört tane canla
Bu kara haberi duyan ağlasın

Evimiz temelden birden bozuldu
Cenazeler tabur gibi dizildi
Alnımıza ölüm böyle yazıldı
Bu mahşer gününü gören ağlasın.

Karlar vurdu beni kaldırıp attı
Tarak da geldi göğsüme battı
Azrail bizi karlara attı
Bu mahşer gününü gören ağlasın.

Torunum Mustafa yanımda canlı
Ellerim hamurlu gözlerim kanlı
Ağabeyim belki kalacak canlı
Bu mahşer gününü duyan ağlasın.

Benimle can verdi Fatma ve Yaşar
Duyan komşular buraya koşar
Kimisi de bize kazıyor mezar
Bu mahşer gününü gören ağlasın.

Başköy tarihine bu işler geçer
Azrail gelmiş de bizleri seçer
Oruçlu gömüldük iki eltiler
Bu mahşer gününü gören ağlasın
KULOĞLU OSMAN DESTANI

Aslımı sorarsan Rize civarı, 
Dört yanımız oldi kale divarı 
Neslimi sorarsan Kuloğulları, 
İsmum Osman nam, başka bulunmaz..

Şimdi söyliyeyim derdimi size, 
Hüda'nın takdiri var idi bize, 
Meylimi duş ettim, vefasız kıza,
Yanarım, derdime derman bulunmaz.
 3 
Hak'kın emri idi, şeytana uydum, 
Ancak gençliğimin kadrini duydum, 
Belasız başumi belaya koydum, 
Yanarım, yanarım, derman bulunmaz.
 4 
Bana sebeboldi belası aşkın, 
Ufak sular gibi akardum, çoşkun; 
Derunuma girdi cananım, aşkın, 
Şimdi derdumuze derman bulunmaz.

Bir kız içun destan oldum aleme, 
Levh-i kalem böyle yazdı falıma, 
Mahbuslara hasret kaldım sılama, 
Niçun derdimuze derman bulunmaz.

Bir yiğit kırk yılda kemal olmaz mı? 
Bekara mahpusluk zulüm olmaz mı? 
Sallanup seyretmek kısmet olmaz mı? 
Geçti devran, günüm bulunmaz.

Akrabadan hasım oldular bana, 
Zalim Hac 'İbrahim kastettin cana, 
Ölürsem intikam kalur mi sana? 
Ar ile ölmüşüm sabır olunmaz

 Bir kız için derdest ettik alemi, 
 Alnımıza böyle yazdı kalemi, 
 Bütün zaptiyeler aldi yolumi, 
 Neyleyim, derdime derman bulunmaz.

 Kova kova çıktık, ırmak başına, 
 Bak, şimdi feleğin aksi işine, 
 Hükümet mecmuu geldi peşine 
 Bizum ahbaplardan derman bulunmaz.
10 
Değirmeni ettim tabya, durdum, 
Askerin önüne meydana vardum, 
Tüfeğin elime aldum, yürüdüm, 
Başa yazılana çare bulunmaz.
11 
 Baktum kız ağladı, "Bırakma beni !" 
 Söyledi "Vallahi terketmem seni " 
Yalancı imansız, aldadı beni 
 Başa yazılana çare bulunmaz.
12 
 Böyle bilsam, ölsem teslim olmazdım, 
 Bana böyle puşluk olur bilmezdim 
 Şimdi göz yaşımı böyle silmezdim, 
 Çekelim mihnet, derman bulunmaz.
13 
 Hükümete geldim, kollarum bağlı, 
 Biçare Osman'un yüreği dağlı, 
 Ricaya başladı cümle ahali, 
 Şu benum derdume derman bulunmaz.
 14 
 Yine Hacı İbrahim açtın kanadı, 
 Canıma kastetti zalim inadı, 
 Yalancı dünyadan kesilsin adı, 
  Ararım, derdime ilaç bulunmaz.
15 
 Koca Hacı İbrahim ettin kalursa, 
 Kurtulursun, canım, Mevlam alursa, 
 Bu mapushanede böyle olursa, 
 Ölümün derdine çare bulunmaz.
16 
 Bu yalan dünyada sürdüğüm devlet, 
 Ölürsem de sana eylemem minnet, 
 Bu mapushaneden çıkarum elbet, 
 Daha bu Osman'un oni alınmaz.
 17 
 Sağluğumda kabre girmişim böyle, 
 Benden, seduğume çok selam söyle, 
 Acep gül açtı mı bizim mahalle ? 
 Bizum güller soldi, daha açılmaz.
18 
 Başumuza yazılmıştı balalar, 
 Sağluğumda benum yarim alalar, 
 Hatıra binaen dava görürler, 
 Yanarum, derdume çare bulunmaz.
19 
Hacı İbrahim hükümeti kabzetti, 
Lira ile beni kalebent etti, 
Yalandan muhpirin sozini tutti, 
Şimdi derdimize çare bulunmaz.
20 
 Benim Suri'ciğim terketmez beni, 
 Mevla'ya emanet etmişim seni, 
 Bir sene curnala uğrattın beni, 
Benim curnaluma çare bulunmaz.
21 
 Bu dünyada davam görülmez benim, 
 Bigayr-i hak yandım, derdine senin, 
 Şimdi Kobal oldi davacım benim, 
 Irize'de başka yiğit bulunmaz
22 
Sen benim yarımı almak dilersin, 
Gel bana elişme, pişman olursun, 
Belki bu Osman'ı ülmüş bilirsin 
Sonra derdimize çare bulunmaz.
23 
 Bana kalmaz, ahbap alur canuni, 
Dünyadan keserim adı, şanuni 
Sana haber olsun, aç meydanuni, 
Daha böyle devran sana bulunmaz.
 24 
 Bir gül idum İrize'nun içinde, 
 Filiz ile oynardum meydan içinde, 
 Rakılar meydana, kadeh içinde, 
 Geçti devran, günümüz daha bulunmaz
25 
Merluk ile hasım gelemez başa 
Ne yapayım, böyle kaldum telaşa, 
Batum'dan Samsun'a gezdum başbaşa, 
Selam o günlere, daha bulunmaz.
26 
Yiğidin başına her bela gelur, 
Osman'ın yarını başkası alur, 
Kesilmiş curnalı, bir sene kalur, 
Sakın gam yeme, kim, o gün bulunmaz
27 
Benim ustadımdan vasiyetim var, 
Kadrimi bilmeze hiç olamam yar, 
Ar ile olmişim derde giriftar, 
Mevla'dan bir kerem, kuldan bulunmaz
 28 
Çok devran surmuşim, istemem daha, 
Yardan selam gelur... bana, 
Koca Kobal, ahdum kalur mi sana ? 
Ar ile kalmışım, çare bulunmaz.
29 
 Bir de pıçağumi taksam boynuma, 
 Hiç acıman beni, aldum koynuma, 
 Beş sene de yatsam, gelmez aynuna, 
Ölümün derdine çare bulunmaz.
30 
Ölürsem de beni acıman dostlar, 
Şimdi bana bağ-ı bostan mahpuslar, 
Vaz gelmem yarımdan, hazine verseler 
Neyleyim şimdiluk çare bulunmaz.
 31 
Bir ayluk mapusluk bir sene oldi, 
Gül gibi bedenler mahpusta soldi, 
Bir zaman çekeyim, daha ne oldi ? 
Neyleyim, derdime çare bulunmaz.
32 
Nice kimselerden aldum haracı,
Yureğume girdi bir aci, 
İsterse hep alem olsun davacı, 
Takdire yazılana çare bulunmaz.
33 
Hep söylesem size, baş olmaz derdim, 
Gece gün devrana seyre giderdim, 
Derviş Paşa kadar hüküm ederdim, 
 Geçti devran günüm, daha bulunmaz.
34 
Yaran, ahbaplarum gelmez yanuma, 
Gençliğime yazuk, girme kanuma, 
Hacı İbrahim yakışmazdı şanuna, 
Her meta bulunur, yiğit bulunmaz.
35 
Dünyayı seyrettim, hep uçtan uca,  
Reva mı değişmek altuni tunca ? 
Yürekten yaram var, gittum ilaca, 
Şu benum yarama ilaç bulunmaz.
* Bu destanın şairi tespit edilemedi.



Tekerlemeler
Altun, inci kapisi 

Altun, inci kapisi 
Onda gelur hurilerun hepisi 
Yattum soluma 
Kalktum sağuma

Babikli Gördün Kaç

Babikli gördün kaç
Durmuş olsun sen gene kaç 
Baktın ki o kaçiyor
Neme lazim
Onun kaçmasiında
Mutlaka bir sebep vardir
Sen gene kaç

Rizeli Oflu

Kırk Rizeli yapa yalnız
Dokuz Of'lu hep beraber
Çala pala, çala pala
Yüksekleri bıraktılar
Semerleri kurtardılar

İlan ilan afiye 

İlan gitti kafiye
Kelpetilan kel dişi
Bağladum ilan dişi
İlanun okumağı
 

Fino Fino

Fino, fino, gel fino
Gezda kon, cefi koni
Candan puli tadası
Mıslı haci turası
Hahalama, hatalama
Kata kata köftesi
Güneliye tarlası
Çıban okumağı
Temre okumağı
Akşam ektum tarla
Temre kül tohumu
Sabahtan kalktum
Baktum 
Ne tarla, ne temre
Ne kül, ne tohum.


Kaynaklar
1. Rize Kültür Derlemeleri, Rize Halk Eğitim Müdürlüğü Yayınları, 1999
2. Çayeli, Geçmiş Günler ve Halk Kültürü, Süleyman Kazmaz, 1994
3. Rize-Çayeli Halk Kültürü Araştırmaları, Süleyman Kazmaz, 2003
4.Güneyce-Rize Sözlüğü, İsmail Kara, 2014