|
|||||
Tanzîmât devrinin çocuğu olan V. Murad, Eylül 1840’da I. Abdülmecid’in Kadın Efendisi Şevketefzâ Vâlide Sultân’dan Çırağan sarayında dünyaya gelmiş ve 30 Mayıs 1876 yılında da 3 ay sürecek olan Osmanlı tahtına çıkmıştır. Sultân Abdülaziz’in tahttan indirilmesinde ve hatta bilmeyerek de olsa katl olunmasında dahli bulunan V. Murad, alaturka terbiye usulleriyle büyütülmüş ve Arapça ile Fransızca’yı gençliğinde öğrenmiştir. 3 aylık padişahlığından sonra Çırağan Sarayında ikamete mecbur edilen V. Murad, Ağustos 1904’de şeker hastalığından vefat etmiştir. Hayatı diğer Osmanlı padişahları gibi müstakim olmayan V. Murad, Sultân Abdülaziz ile çıktığı Avrupa seyahatinde, Avrupalıların ilgisini çekmiş ve Galler Prensi Edward’ın yakın dostluğunu kazanarak 1867’de mason olmuştur. İstanbul’da Murad Locasını kurdurtan da odur. İngiltere, kendi siyasi emellerine uygun hale getirdiği V. Murad’ın padişah olmasını ve Mithad Paşa’nın da sadrazam olmasını bütün imkânlarıyla desteklemiştir. Talebe-i ulûm isyanında da, askerin siyâsete karışarak Dolmabahçe Sarayını basmasında da ve Abdülaziz’in katlinde de bunların rolü olmuştur. Tahta çıktıktan sonra, Yeni Osmanlılar Cemiyetinin emirleriyle hareket eder olmuştur. Sadrazam Mehmed Rüşdü Paşa, Serasker Hüseyin Paşa ve Mithad Paşa umduklarını bulamamış ve halk nezdinde olup bitenler konuşulduğundan dolayı, halk desteğini kaybetmişlerdir. V. Murad’ın aklî melekesi zaten karışık olduğundan, amcası Abdülaziz’in hal’i ile ilgili ayrıntılı bilgileri öğrenince iyice dengesini kaybetmiştir. Nihâyet 15 Haziran 1876 gecesi, Girit isyanını görüşmek üzere toplanan vükelâ meclisini basan Sultân Abdülaziz’in kayınbiraderi ve hünkâr yaveri olan Binbaşı Çerkez Hasan, tabancasını çekerek Serasker Hüseyin Avni Paşa’yı, Hâriciye Nâzırı Râşid Paşa’yı ve bazı görevlileri öldürmüştür. Olaydan etkilenen V. Murad’ın aklî melekesi iyice bozulmaya ve dengesiz hareketler yapmaya başlayınca, uzmanlardan hastalığı ile alakalı rapor alınmış ve buna dayanılarak verilen fetvâ ile 31 Ağustos 1876 tarihinde hal’ına karar verilmiştir. Daha sonra sıhhatine kavuşmuş ise de, II. Abdülhamid’in hem iyi davranması ve hem de tedbirler alması sebebiyle devlete zarar verememiştir. ZEVCELERİ: KADIN
EFENDİLERİ: 1-
Elrû Mevhibe Baş Kadın Efendi; 2- Reftâr-ı Dil İkinci Kadın Efendi; 3-
Şâyân 3. Kadın Efendi; 4- Meyl-i Servet Dördüncü Kadın Efendi;
İKBALLERİ: 5- Resân Hanımefendi; Baş ikbal; 6- Cevher-rîz Hanımefendi;
İkinci İkbaldir; 7- Nev-Dürr Hanımefendi; Üçüncü İkbal; 8- Remiş Nâz
Hanımefefendi; 9- Filizten Hanımefendi;
GÖZDELER: 10- Visâl-i Nur Hanım.
ÇOCUKLARI: 1- Mehmed Salâhaddin Efendi. 2- Süleyman Efendi. 3- Seyfeddin Efendi. 4- Aliyye Sultân. 5- Hatice Sultân. 6- Fehîme Sultân. 7- Fatma Sultân . Kaynak: Osmanlı Araştırmalar Vakfı |
| 30.05.1876 | Abdülaziz’in tahttan indirilmesi. V. Murad’ın Padişah oluşu. |
| 04.06.1876 | Sultan Abdülaziz’in ölümü. |
| 06.06.1876 | Padişah
V. Murad’ın, Sultan Abdülaziz’in intihar olayını bir türlü kabul
edememesi. Ceride-i Havadis gazetesinde, Sultan Abdülaziz’in intihar sureti ile vefat ettiği ilanının yayınlanması. Dolmabahçe Sarayı’nda toplanan Vekiller Meclisi’nde Kanun-ı Esasi ve Meşrutiyet idaresi ile ilgili toplantı. Sadrazam Mütercim Rüştü, Serasker Hüseyin Avni Paşa, Mithat Ziya Paşa ve Sultan Murad arasında yapılan görüşme. |
| 16.06.1876 | Çerkez Hasan olayı. Sultan Abdülaziz’in intiharı olayından Hüseyin Avni Paşa’yı sorumlu tutan ve Abdülaziz’in ailesine yakınlığı bilinen Çerkez Hasan’ın intikam alma arayışı ve uygulamaları. |
| 02.07.1876 | Prens Milan’ın Sırbistan halkına hitaben bir beyanname yayınlayarak Osmanlı Devleti’ne karşı savaş ilanı. |
| 26.07.1876 | Doktor Pana’nın Sultan Murad’ın rahatsızlığı ile ilgili raporu. |
| 01.08.1876 | Doktor Akif Paşa ve Dr. Kapolyon’un Sultan Murad’ın rahatsızlığını tespit ettikleri raporu imzalamaları. |
| 19.08.1876 | Sadrazam
Abdülkerim Paşa’nın Sırp ordusuna karşı kazandığı Aleksınac meydan
savaşı. Muhtar Paşa’nın Karadağ ile savaşı sürdürmesi. Mithat Paşa ve Veliahd Abdülhamid arasında yapılan görüşmeler. Abdülhamid’in Kanun-ı Esasi’nin kabulü ve Meşrutiyetin ilan edilmesi ile ilgili sözleri. |
| 30.08.1876 | Vekiller Meclisi’nde Sultan Murad’ın rahatsızlığının devam etmesi sebebiyle tahttan indirilip yerine Veliahd II. Abdülhamid’in tahta çıkarılması kararının alınması. |
| 31.08.1876 | Vekiller
Meclis’nin kararının Veliahd II. Abdülhamid’e bildirilmesi. V. Murad’ın tahttan indirilmesi. II. Abdülhamid’in Padişah olması |