|
|||||
Sultân Mustafa, iki defa Osmanlı tahtına oturmuştur: Birincisi: Kasım 1617 - Şubat 1618 tarihleri arasındaki 3 aylık saltanattır. I. Ahmed vefât ettiği zaman, koyduğu ekberiyyet ve erşediyyet kaidesine göre, kendi şehzâdeleri henüz küçük idiler. Bunun üzerine II. Osman’ın şahsiyetinden çekinen ve Kösem Sultân diye de bilinen Mâhpeyker Haseki’nin de etkisiyle, kardeşi Sultân Mustafa tahta oturtuldu. Kendisi saltanattan uzak kalmak istiyordu ve Osmanlı kaynaklarının ifadesine göre, aklında hafiflik, re’yinde ve işlerinde isabetsizlik bulunması hasebiyle, devlet ve ilim adamları iç huzuruyla bi’atı yapamadılar. I. Ahmed devrinde devleti tek başına yürüten Dârüssa’âde Ağası Mustafa Ağa, Şeyhülislâm Es’ad Efendi, Kâim-makam Sofi Mehmed Paşa ve diğer yetkilileri ikna ederek hal’i için fetvâ aldılar ve I. Ahmed’in oğlu II. Osman’ı tahta çıkardılar. İkincisi; Mayıs 1622-Eylül 1623 yani 1.5 yıllık saltanattır. II. Osman’ın büyük bir zulümle Mayıs 1622’de yani 4 yıl sonra tahttan indirilmesinden sonra, Veziriazam Davud Paşa kullanılarak Sultân Mustafa yeniden tahta çıkarılmıştır. Ancak II. Osman’ın ölümüne sebep olan yeniçerilerden ve Davud Paşa’dan halk rahatsızdır. Bu arada Saray’da bulunan şehzâdelerin de öldürüleceği haberi alınınca, halk ayaklanmaya başlamış ve Şeyhülislâm Yahya Efendi’nin tavsiyesiyle Kara Davud Paşa azledilerek yerine Mere Hüseyin Paşa getirilmiştir. Karışıklık devam edince sırasıyla Lefkeli Mustafa Paşa ve Gürcü Mehmed Paşa sadrazamlığa tayin olundu. İç karışıklıktan
istifade etmek
isteyen iç ve dış mihraklar Osmanlı Devleti’ni sarsıyordu. Trablusşam
Beylerbeyi Yusuf Paşa ve Erzurum Beylerbeyi Abaza Mehmed Paşa,
yeniçerilere kin kusarak isyan etmişler ve çok sayıda yeniçeriyi de
katletmişlerdi. İstanbul’a gelmek üzere hazırlık yapıyordu. Sipahiler,
II. Osman’ın katillerinin bulunması için baş kaldırdılar ve bunun
üzerine Kasım 1622’de toplanan divan Davud Paşa’nın idamına karar
verdi. Ağustos 1623 yılında Sadrazamlığa getirilen Kemankeş Ali Paşa,
basiretiyle devlet adamlarını topladı ve Sultân Mustafa’nın saltanat
koltuğunda kalmaması gerektiğine karar verildi. Tahttan sevinçle Eylül
1623 tarihinde ayrılan Sultân Mustafa, Ocak 1639 tarihinde vefat etti.
Sultân Mustafa’nın
dünyevî
saltanatı istemeyen bir hali olduğu kesindi. Aklının hafif, tedbirinin
zayıf ve saltanat koltuğunda dahi çocukça hareketlerde bulunan biri
olduğu da doğruydu. Osmanlı kaynakları açıkça akıl hastası demek olan
mecnun tabirini kullanmamaktadırlar. Konuyu Solakzâde’nin ifadeleriyle
noktalamakta yarar görüyoruz: “26 yaşında idiler. Yalnız bir mikdar
aklı hafif olup buna hapiste uzun süre kalması sebep olmuştur; giderek
aklı başına gelir deyü doktorların tedaviye devam etmeleri kaydıyla
Şeyhülislâm Es’ad Efendi kavliyle amel olunmuştur”.
III. Mehmed’in oğlu olan Sultân Mustafa’nın tesbit edilen kadını ve çocukları mevcut değildir. İkballeri vardır. Kadın efendileri bilinmemektedir . Kaynak: Osmanlı Araştırmalar Vakfı |
| 22.11.1617 | Sultan I. Ahmed’in
ölümü. I. Mustafa’nın padişah olması. |
| 26.12.1618 | Sultan I. Mustafa’nın tahttan
indirilmesi. II. Osman’ın padişah olması. |
| 19.05.1622 | Veziriazamın ve Dârüssâde Ağasının
Yeniçeri ve Sipahiler tarafından öldürülmesi. Sultan II. Osman’ın tahttan indirilmesi. Sultan I. Mustafa’nın ikinci defa tahta çıkarılması. |
| 20.05.1622 | Veziriazam’ın öldürülmesi. Kara Davud Paşa sadareti ve Genç Osman’ın Yedikule’de şehit edilmesi. |
| 13.06.1622 | Kara Davud’un azli. Mere Hüseyin Paşa’nın sadareti. |
| 24.06.1622 | Sultan I. Mustafa’nın, Genç Osman dönemindeki kıyafeti kaldırması. |
| 08.07.1622 | Mere Hüseyin Paşa’nın azli, Lefkeli Mustafa Paşa’nın sadareti. |
| 21.09.1622 | Lefkeli Mustafa Paşa’nın azli, Gürcü Mehmed Paşa’nın sadareti. |
| 01.10.1622 | Lehistan Kazaklarının Karadeniz harekâtlarına son veren Donanmanın İstanbul’a dönüşü. |
| 17.11.1622 | Abaza Paşa isyanı. Erzurum Kalesi’nden çıkarılan Yeniçerilerin İstanbul’a gelmesi. Abaza Paşa’ya kızan Yeniçerilerin İstanbul’da yangın çıkarmaları, esnafa zarar vermeleri. İsyan eden yeniçerilerin ulemayı Fatih camiinde toplaması. |
| 02.01.1623 | Genç Osman’ı öldürenlerin, öldürülmesi fermanı. |
| 05.02.1623 | Gürcü Mehmed Paşa’nın azli, Mere Hüseyin Paşa’nın ikinci sadareti. |
| 30.08.1623 | Mere Hüseyin Paşa’nın azli, Kemankeş Kara Ali Paşa’nın sadareti. |
| 10.09.1623 | Sultan I. Mustafa’nın tahttan
indirilmesi. IV. Murad’ın padişah olması. |