Çay bitkisinin bol ve kaliteli ürün verebilmesi için; yetiştirilen alanlarda başta % 70 ve üzerinde yıllık nispi nem ortalamasına ilaveten, topraklarda ise düşük kireç, 4.5-6.0 arasında pH değeri ve yüksek organik madde olması gerekir.


Geleneksel tarımın gereği olarak ülkemizdeki birçok kültür bitkisi yetiştiriciliğinde olduğu gibi, çay tarımında da yoğun bir şekilde kimyasal gübre girdisi kullanımımevcuttur. Bu nedenle çay yetiştirilen tarım toprakları hem kimyasal içerik yönünden kalıntılara maruz kalmakta, hem de üretim miktarının azalmasına bağlı olarak kalite düşmesi gibi başka sorunlarla da karşı karşıya kalmıştır. Bu toprak kirliliğinin önüne geçilmesi için çay alanlarında yavaş yavaş organik gübre kullanımının yaygınlaştırılması gibi yenilikçi uygulamalar ile hem çay verimi ve kalitesi artacak, hem de toprakların sürdürülebilirliği sağlanarak iyileştirilmesine olanak tanınmış olacaktır. Bu anlamda organik bir gübre olan “vermikompost” diye adlandırılan katı-sıvı “organik solucan gübresi” kullanımının yörede yaygınlaştırılması en akılcı yol ve yöntemdir.

Çayın gübrelenmesinde, kimyasal gübrelemeyi desteklemesi ve toprakları iyileştirmesi amacıyla Rivo Katı Vermikompost ve Rivo Sıvı Vermikompost organik solucan gübreleri de yer almalıdır. Çay yetiştiriciliğinde kullanılması önerilen organik solucan gübresinin teminedileceği (satın alınacağı) firmalar, mutlaka T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık akanlığı’nca onaylı olan ve her türlü yasal yetki belgesi, sertifika ve ruhsata ve hatta CERES gibi uluslararası diğer sertifikalara da sahip olan firmalar olmalıdır. Merdiven altı firmalardan organik solucan gübresi alınmamalıdır.

Çay yetiştiricileri vermikompost kullanacağı zaman dekara verilecek gübre miktarının hesaplanması ve uygulanmasında, dekar başına düşen ocak sayısını dikkate almalıdır. Vermikompost, solucanlar tarafından organik materyalin sindirilmesi ile üretilen, bitki  büyümesi, toprak ıslahı, bitki sağlığı, yüksek verime ve çevreye olan olumlu etkileri normal komposttan daha fazla olan bir organik solucan gübresidir (Bellitürk, K.,Shrestha, P. and Görres, J.H., 2015. The Importance of Phytoremediation of Heavy Metal Contaminated Soil Using Vermicompost for Sustainable Agriculture. Rice Journal 3:2, 6: e114). Çay yetiştirilen tarım topraklarında vermikompost uygulamasının dâhil edilmesini, yabancı ot problemi oluşturmaması açısından da tavsiye ediyoruz.
Yeni oluşturulacak çay alanları için organik solucan gübresinin dekara 200-250 kg civarında uygulanması ile, toprakların organik madde içeriklerinin yükseltilmesi ve ileride daha yüksek verim değerlerinin ve kaliteli çayın elde edilmesi sağlanmalıdır. Organik solucan gübrelerinin (satın alınacağı) firmalar, mutlaka T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca onaylı olan ve her türlü yasal yetki belgesi, sertifika ve ruhsata ve hatta CERES gibi uluslararası diğer sertifikalara da sahip olan firmalar olmalıdır. Merdiven altı firmalardan organik solucan gübresi alınmamalıdır.

Çay yetiştiricileri vermikompost kullanacağı zaman dekara verilecek gübre miktarının hesaplanması ve uygulanmasında, dekar başına düşen ocak sayısını dikkate almalıdır. Vermikompost, solucanlar tarafından organik materyalin sindirilmesi ile üretilen, bitki büyümesi, toprak ıslahı, bitki sağlığı, yüksek verime ve çevreye olan olumlu etkileri normal komposttan daha fazla olan bir organik solucan gübresidir (Bellitürk, K.,Shrestha, P. and Görres, J.H., 2015. The Importance of Phytoremediation of Heavy Metal Contaminated Soil Using Vermicompost for Sustainable Agriculture. Rice Journal 3:2, 6: e114). Çay yetiştirilen tarım topraklarında vermikompost uygulamasının dâhil edilmesini, yabancı ot problemi oluşturmaması açısından da tavsiye ediyoruz. Yeni oluşturulacak çay alanları için organik solucan gübresinin dekara 200-250 kg civarında uygulanması ile, toprakların organik madde içeriklerinin yükseltilmesi ve ileride daha yüksek verim değerlerinin ve kaliteli çayın elde edilmesi sağlanmalıdır. Organik solucan gübrelerinin nötr civarında pH değerine sahip olması, çay yetiştirilen topraklar için istenen bir değerdir. Solucan gübresi bu yönüyle de ön plana çıkmaktadır. Düzenli kullanımı ile toprakta azalmış olan organik madde oranını arttıracak, bozulan pH değerinin düzenlenmesini sağlayacaktır. Rivo Katı ve Sıvı Solucan Gübrelerini “ekim/dikim” öncesi tohum ve fideye, sonrasında ise toprağa direkt olarak ve/veya yaprağa damla sulama/yağmurlama sulama sistemleriyle kolaylıkla uygulayabilirsiniz.

Dikili olan genç çay bitkilerine 1., 2., 3. ve 4. yıllarda sırası ile 100 kg/da, 150 kg/da, 200 kg/da, 250 kg/da Rivo Organik Katı Solucan Gübresi verilmesini tavsiye etmekteyiz. Ancak gelişmiş olan çaylıklara ise ortalama 150-250 kg/da nisan ayında verilebilir ancak kesin miktarın tespiti ancak toprak analiz sonuçlarına göre belirlenecektir. Bunun dışında nisan ortasından sonra, haziran ayında ve ağustos başında da % 2’lik Rivo Sıvı Organik Solucan Gübresinin püskürtülerek (yaprak gübresi olarak) veya damla sulama sistemi ile uygulanması son derece önemlidir


<>Ortalama hedef verim olarak 100 kg kuru çay elde edilmesi planlandığında; çay bitkisinin bütün organlarının ihtiyacı olan makro bitki besin element miktarlarının 17 kg/da N, 6 kg/da P2O5, 9 kg/da K2O, 3 kg/da MgO ve 7 kg/da CaO olduğu belirtilmiştir (Halliday, D.J., Trenkel, M.E. ve Whichman, W., 1992. IFA World Fertilizer Use Manual, Germany).

Verim yaşında olan çay yetiştirilen tarım topraklarında “geleneksel kimyasal gübreleme” çoğunlukla 3 defada yapılmakta olup, kullanılan gübreler ise genellikle şunlardır:

1. Üçte biri Nisan ayı ortasından sonra 20-20-0+Zn, 15-15-15+Zn veya bazı firmalarca “çay gübresi” olarak üretilen özel kompoze gübreler,

2. Üçte biri Haziran ayında Amonyum Sülfat,

3. Üçte biri Ağustos ayı başında Amonyum Sülfat  gübreleridir.

Çay tarımı yapılan topraklardaki kimyasal gübre uygulamalarına ilaveten; uygun ilkbahar döneminde mutlaka (toprak analiz sonuçlarına göre değişmekle birlikte) “150-250 kg/da Rivo katı organik solucan gübresi” ve ardından (eğer mümkün ise) Nisan ayında veya sonrasındaki uygun dönemlerde “% 2’lik Rivo sıvı organik solucan gübresi” kullanılarak toprakların hem iyileştirilmesi, hem de doğru-yeterli gübrelenmesi sağlanmalıdır. Bu uygulama miktarları ile ortalama olarak bitki başına 150-250 gr Rivo Organik Katı Solucan Gübresi denk gelmektedir.

Katı gübrelerin topraktan uygulanması için bitki taç izdüşümüne 15-20 cm derinliğinde burgu veya çapa aleti ile küçük çukur açılıp, organik olan bu gübrenin toprağa karışması sağlanır.

Not 1. Yukarıdaki anlatılan gübreleme programı, Riverm Akademik Danışmanı’nın öneri ve tecrübeleri doğrultusunda tamamen tavsiye nitelikli olarak ülkemizdeki yetiştiriciliği yapılan çay bitkisi için özel olarak hazırlanmıştır. Ancak, belirtilen bütün gübre oranları toprak analiz sonuçları'na göre değişebilecektir. Bu gübreleme programının oluşturulmasında ilgili döneme ait meteorolojik veriler (yağış, sıcaklık, rüzgar, don vs.) ile toprağın makro-mikro besin element içeriklerine ilaveten diğer özelliklerine de dikkat edilmelidir. Organik gübre takviyeli bu gübreleme programı uygulandığında; ilerleyen yıllarda topraklar için kullanılacak kimyasal gübre ve tarım ilaçları miktarlarında azalmalar olacak ve ayrıca bahçe toprağının organik maddesi ise yıldan yıla artarak daha verimli hale gelecek, pH değerleri düzenli hale gelerek toprakların verim kapasitelerinde düşüşler yaşanmayacak ve böylece yoğun kimyasal birikimine bağlı toprak kirliliği de ortadan kalkacaktır. Tamamen tavsiye niteliklidir.

Alıntı: Riverm