T'u, tsö, çong, k'a ve ming gibi isimlerle çaydan söz edeneski kitaplar, bu bitkinin yorgunluğu almak, sakinleştirmek, şevklendirmek ve gözü kuvvetlendirmek gibi şifaları olduğunu yazmışlardır. Çoğunlukla dahilen kullanılmakla beraber romatizma tedavisinda merhem şeklinde haricen de kullanılmıştır.

Taocular çayın, ölümsüzlük iksirinin ana maddesi olduunu söylerlerdi. Budistlerse uzun meditasyon seansları boyunca uyumamak için çok miktarda çay içerlerdi. Güney Hanedanlarının şairleri "yeşim renkli suvının köpüğü" ne duydukları derin hayranlığa dair pek çok eser bırakmıştır. Dönemin imparatorları, yararlı hizmetler karşılığında bu değerli yapraklarla hazırlanmış nadir içeceklere sunmayı adet edinmişti.

İlk dönemde, yapraklar buhardan geçiriliyor, havanda eziliyor, bir kaba konuluyor ve pirinç, zencefil, tuz, portakal kabuğu, baharat, süt ve hatta bazen soğanla kaynatılıyordu. Günümüzde bu  adet, farklı içerikte özel şuruplar hazırlayan Tibetliler ve bazı Moğol kabilelrinde görülmektedir. Çayı Çin kervansaraylarında tanıyan Rusların çaya limon dilimleri koymaları da bu eski adetin bir devamı olmalı.

8. yüzyılda Lu Yü, Ça-King adlı eserinde en iyi çay yapraklarını: "Tatar atlılarının çizmeleri gibi kara, güçlü bir öküzün boynuzları gibi kıvrımlı, vadiden yükselen sis gibii tatlı bir meltemin dokunduğu göl kadar parlak ve yağmur kadar nemli ve yumuşacık" olarak tanımlıyordu.

Çay Çin seramik  sanatı üzerindede etkili olmuştur. Lu Yü çaya kötü bir pembe renk veren beyaz personeldense çayın yeşilini ortaya çıkaran mavi fincanları tercih etmiştir. Daha sonraki dönmelerde de Song Hanedanın ustaları mavimsi siyah, ya da koyu kahverengi ağır porselen kapları yeğlediler. Minglerse beyaz ince porselen fincanlarda içmeyi seçtiler.

Su ve suyun kaynama süresi çok tartışmalıdır. Lu Yü bu konuda kaynak suyunu önermiştir. Kaynama sırasında üç aşamadan bahseder: Balık gözü gibi kabarcıkların su yüzünde görüldüğü ilk aşama, kristal  boncukların bir kaynakta yuvarlanmasına benzer  kabarcıların görüldüğü ikinci aşama, kızgın dalgaların çaydanlıkta kümelendiği üçüncü aşama. İlk aşamada tuz, ikincide çay, üçüncü kaynamada da soğuk su ilave edilir. Sonra fincanlar doldurulur ve çaylar içilirdi.

17.yüzyılda Çin Mançuların boyunduruğuna girdi. Gelenek görenklerde kökten değişimler oldu. Çay artık sıcak su dolu bir kâse ya da fincanda yapraklar demlendikten sonra içiliyordu.

Halkın sevdiği çay, bölgelere göre değişir. Örneğin Beijingliler yasemin çayını, Shanghailılar yeşil çayı, Çin’in güneydoğusundaki Fujianlılar ise kırmızı çayı daha çok tercih ederler. Bazı bölgelerde insanlar çayın içine değişik baharatları koymayı severler. Örneğin güneydeki Hunan bölgesinde konuklar zencefilli ve tuzlu çayla ağırlanır. Bu çayın içinde tuz, zencefil, kızarmış soya fasulyesi tohumları ve susam da vardır. Çay, çay bardağı sallanarak içilir ve soya fasulyesi tohumları, susam, zencefil ve çay da sonunda ağza alınarak güzel koku çıkıncaya kadar çiğnenir. Bu nedenle bazı bölgelerde buna “çay yeme” adı da verilir.

Bu arada İngiltere Kraliçesi'nin çayının suyunu bütün gezilerinde yanında taşıdığını biliyormuydunuz?

Çay, birçok diğer şey gibi Çin'den Japonya'ya taşınmış ama Japonlar çay tarihini daha iyi belgelemiş, törenselliği derinleştirmiş ve onu da törensel  yemek kültürlerine uygun olarak kendilerine has bir çay içme töresi haline getirmişlerdir.

Taoculuk, Budizm ve Zen'in felsefi, dini dünya anlayışıyla sıkı bir ilişki içinde olan Japon çay töresinin başka bir eşi yoktur. Haz almaya değil, iç dünyaya ilişkin bir ritüel olan Japon çay töresinde, Katolik ayinlerinde İsa'nın kanını simgeleyen şaraptan daha önemli  bir yeri vardır. Özel çay evlerinde gerçekleştirilen bu törenin öncelikli görevi, konukları en uygun ve en zarif bir biçimde ağırlamaktır.

Mükemmel bir çay hazırlamak için tek bir yol yoktur. Bir sanat eseri olarak çay, en ince niteliklerini ustasının elinde gösterir. İyi ya da kötü resim olduğu gibi iyi ya da kötü çay da vardır. Dünya da en kötü üç şeyden biri kötü hazırlanarak mahvolan mükemmel bir çaydır.

Japonlar çaya bir sanat olarak bakarlar. Diğer sanatlarda olduğu gibi çay sanatının da dönemleri ve ekolleri olmuştur. Kaynatma, Çırpma ve Demleme olmak üzere başlıca üç dönemden söz edilebilir. Günümüzde son ekolün ağırlığı hissedilmektedir.

Günlük kullanımda demli çay kullanılmakla beraber, çırpma metodu ile hazırlanan toz çay her zaman çayların efendisi olarak kabul edilir.

Moğolların çay içme biçimleri ise inanılır gibi değil. Çaya biraz yağ, bir tutam tuz, biraz un ya da darı ekliyorlar. Hadi bu neyse, ama ya kuzu etli çaya ne dersiniz? Dilim dilim edilip bir hafta açık havada kurutulmuş kuzu etini çayın içine atıp içerek, soğuk iklim koşullarına ve göçebe hayata karşı güç ve enerji kazanıyorlar.

Rusya'da her öğün çay içilmesi bir gelenektir.

Ruslar çaylarını semaverde demlerler, beyazlatılmamış şeker ve limon suyu ilave ederek içerler.

Gerçek bir çay tiryakisi Rus çayına şeker atmaz, şekeri ağzına alarak çayını içer.

Eski kültürü yaşatanlar arasında, çaya şeker yerine bir çay kaşığı kaymak koyanların yanısıra, Anadolu'nun kimi yörelerinde olduğu gibi ve çayı bazen bardak altlığına dökerek içenlerde bulunmaktadır.

Çay, konuklara yanında marmelat ile sunulur.

Konuk, daha fazla çay gelmesini önlemek için bardağın altlığı bardağın üstüne konulur.

---

Kaynaklar:

---

1) Çay Kitabı, Okakura Kakuzo,Çeviren: Ayça Ögel, Anahtar Kitaplar Yayınevi
2) Resimler farklı sitelerden temin edilmiştir
3) CRI Online
4) Your Great Days In Paris
5) Mental Flos

5000 yıllık tarihe sahip çay her ne kadar Türklerin yaşamına geç girmişse de temiz girmiş. Gün boyunca çay içmemizin yanı sıra, kendimize özgü demleme usulü, ince belli cam bardaklar, kıtlama çay gibi katkılarımızla çayın kültür tarihine eklediklerimiz gözardı edilemez. Bunlardan ilki, iyi bir çay demlemenin olmazsa olmaz kurallarından biri olan demliğin sıcak olması şartını, demliği çaydanlığın üstüne oturtularak, ustaca ve güzelce çözümlememizdir.

Halk kültürü ve etnografyasında çay önemli bir yer tutar. Çay bugün sosyal hayatımızda yerini dolduramayacak derecede sağlamlaştırmış, onun etrafında oluşan kültürüyle birlikte yaşamaktadır.

Sabah kahvaltısından gecenin geç saatlerine kadar hayatımızın içinde bulunan çay, değişik kültürel değerlerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur.

Daha düne kadar yurdumun kahve ve çay bahçeleri "cafe"lere özenerek cam bardağı ortadan kaldırmış, porselen ya da cam fincanlarda servis yapmaya başlamıştı. Bir de tabii poşet çay girdi ki yaşamımıza, "cafe"lerin dışında kimi evlerde de yüz yıllık çay demleme usullerimiz hemen rafa kaldırıp demlik poşeti çaylar fincanda sunulmaya başlandı. Allah'tan şimdilerde, turistlere porselen/seramik fincanda poşet çay sunmanın pek de zekice bir şey olmadığı kavranmaya başlandı. Bunda "Yunanlılar ince belli cam bardakta çay veriyormuş" haberinin etkisi oldu mu bilmiyorum ama son zamanlarda, "cafe"lerden başlayarak, çay bahçelerinde de çay severlerin ısrarı üzerine ideal boyutta olmasa da cam bardaklar kullanılmaya başlandı. Hani şu nedense "Ajda Pekkan bardağı" denen iri bardaklar. Ama gerçek çay severlerin gönlünde yatan küçük, ince belli bardaklar tabii ki.

Gün boyunca çay içmemizin yanı sıra, kendimize özgü demleme usulü, ince belli cam bardaklar, kıtlama çay gibi katkılarımızla çayın kültür tarihine eklediklerimiz yadsınamaz, hele destanlarımıza, türkülerimize, ilahilerimize ve  manilerimize de girdiği hatırlanırsa...

Çay'dan bahsedilirde Erzurumlu'dan bahsedilmez mi? Çayi Rizeliler yetiştirir. Ama çayi da Erzurumlular içer. Erzurum'da  çay bir başka içilir. Herkes çay içer ama Erzurumlu bir başka çay içer. İçer içer de... neler der neler...

Çay Hikayesi

Çayın alt demliği kaynanadır. Sürekli kaynar durur. Hatta dikkat edilmezse taşabilir.

Üst demlik gelindir alt demlik kaynadıkça onunda harareti artar ama zamanlada olgunlaşır ve demlenir.

Gelinin kocası bardaktır her iki çaydanlıktanda yeterince nasibini alır.

Biraz kaynana doldurur onu biraz da gelin, bu nedenlede denge unsurudur.

Açık ya da demli çayın hoşa gitmemeside bundandır.

Çocuklar çayın şekeridir, tat verir. Çok şeker, çayın lezzetini bozar.

Şekersiz çaya alışanlara ise bir tanesi bile fazla gelir.

Görümce ise çay kaşığıdır. Arada bir gelir karıştırıp gider.

Kayınpedere gelince o da çay tabağıdır. Çayın demine suyuna karışmaz.

Bir kenarda lök gibi oturur. Sadece dökülenleri toplar ve çevreye zarar vermesini engeller.

Ancak arasıra boşaltılması gerekir. Yoksa taşıp herşeyi berbat edebilir.

Çay süzgeci ailenin sahip olduğu değerlerdir. Aileyi dış müdahalelerden korur. Delikleri büyük olursa çayın tadı kaçar.

Suyu ısıtan ateş ise hoşgörüdür. O olmadan çay da olmaz.

Kısacası bir bardak çay ailedir.

Ve...

Ağız tadı ile içilen bir bardak çayın üstüne yoktur.

Özbeklerde Çay Kültürü

Bugün Özbek Türkeri’nin yaşamış olduğu coğrafyada siyah ve yeşil çayın dışında içecek olarak hazırlanan çay çeşitleri şunlardır:

Reyhanlı çay: Semerkant ve Taşkent illerinde içimi yaygındır. Buhara, Kaşkaderya, Sühanderya ve Semerkant vilayetlerinde bu çaya kırmızı  biber, nane ve iğde yaprakları da koyulur. Reyhanlı çay sadece harareti gidermekle kalmayıp, şifa verici bir özelliğe de sahiptir. Bu çayın iç hastalıklarına çok iyi geldiği düşünülmektedir.  

Hazırlanışı: Çini çaydanlık kaynamış su ile çalkalandıktan sonra kaynar suya kuru çay konulur, reyhan ya da onun kurutulmuş yaprağı ilave edilerek 4-5 dakika demlenmesi için beklenilir. (800 gr. Kaynar suya 4 gr. kuru çay ve 2 gr. reyhan yaprağı.)

Ballı çay (Eselli çay) : Bu çay soğuk günlerde soğuk algınlığı (grip) olan kişiler için hazırlanır.  

Hazırlanışı: Çaydanlık kaynamış su ile çalkalanıp kuruçay koyulur. Bal veya reçel ilave edilip kaynar su ile demlenir ve 4-5 dakika bekletilir. ( 700 gr. kaynar suya 6 gr. kuru çay ve 60 gr. bal.)

Şeker kristalli çay (Navvatlı çay): Navvat; şekerin iyice kaynatılıp kristalleştirmesi ile elde edilir. Navvatlı çay ishal ve soğuk algınlıklarına iyi gelir.

Hazırlanışı: Çaydanlık kaynar su ile çalkalandıktan sonra kuru çay ilave edilir ve demlenir. İçilmeden önce piyaleye önce şeker kristali (navvat) koyulur ve üstüne çay ilave edilerek karıştırılır. (800 gr. kaynar suya 6 gr. kuru çay ve 100 gr. şeker kristali (navvat).

Sütlü ve tuzlu çay (Şir çay): Bu çay, Özbekistan’ın her yerinde hazırlanır. Onun esasını süt ve tuz ile koyu bir şekilde demlenmiş çay teşkil eder. Kaşkaderya ve Sühanderya vilayetlerinde çay katılmadan da hazırlanabilir. Semerkant’da bu çaya bal ve ceviz de ilave edilir.

Hazırlanışı: Kaynamış suya kuru çay konulduktan sonra çaydanlığın ağzı kapatılarak kısık ateşte 2-3 dakika kaynatılır. Sonra sıcak süt ve tuz ilave ilave edilip bir dakika kaynatılır.

İkram edilirken çayın üstüne tereyağı veya kaymakla beraber biber de serpilebilir. Çok yüksek kalorili bir içecek olup, susuzluğu gidermede oldukça etkilidir. Genellikle sabah kahvaltısında içilir. (1 litre içecek için 6-10 gr. Kuru çay, 500 gr. süt, 500 gr. su, 25 gr. tereyağı ya da 50 gr. kaymak, tuz ve kırmızı biber.)

 
Soğuk çay (Yahne çay): Orta koyulukta yeşil çay demlenir ve 5-6 dakika bekletilir. Sonra süzgeçten geçirilerek soğutulur. Çok sıcak günlerde içilir. Özbekistan’ın her yerinde hazırlanır. ( 800 gr. hazır içeceğe 6 gr. kuru çay.)

Çayname		İhsan Coşkun Atılcan
1 Bir mübarek nesnedir ki övülür Erzurum'da her şeyden çok sevilir Sıra sıra tepsilere çevrilir Yakut renkli pırıl pırıl demli çay 2 Akar gider Akpınar’ın suları, Yazıcısı daha birçok pınarı, Tabakhane, cennet çeşme suları, İçmezler de ‘İlle olsun taze çay’ 3 Dilde destan kışları ve Barları Yaylasında kısrakları, tayları Sularında nefis olur çayları Dadaşların tutkusudur burda çay 4 Erzurum’un mutfakları düzenli, Biçim biçim semaverle bezeli, Eksik olmaz sofrasında ezeli, Lavaş ekmek, civil peynir, birde çay 5 Açma çörek, bohçe kete yenilir Yenildikçe daha var mı denilir Tazelenir tazelenir verilir Ömürleri tazeleyen taze çay	6 Ufak ufak kırılmakta şekerler Dil üstünde kıtlamasın içerler Limon, çayın namusunu lekeler Bakiresi bir bardakta sade çay 7 Düğün dernek, çalgı ahenk kurulur Zurna çalar, davullar vurulur Çok bar tutar, dadaşları yorulur Her ne molada getiriler demli çay 8 Gandara'da söğürtleri gövdeli Gövdesinin altı koyu gölgeli Küme küme çay içerler neş'eli Her muhabbet aleminde vardır çay 9 Bir tarafta tarla çayır biçilir Bir tarafta buğday saman seçilir Şeker yoksa zararı yok içilir Kişmiş ile, temas ile orda çay 10 Mantı ile turşu yedim yanmışam Otuz içtim, şimdi ancak kanmışam Semaverin tekendiğin sanmışam Tazesinden hele doldur ver bir çay	11 Semaverler sıra sıra dizili Demlikleri nakış nakış yazılı Akşam sabah Erzurum'da hasılı Fokur fokur buğu buğu hazır çay 12 Şair değil aşinadır fırçaya Neler yazdı tiryakisi bu çaya Gönül ister düşsem yollara yaya Orda içsem birkaç bardak doğru çay 13 İçkileri biraz sertçe taşladım Çay içmeye kıtlamaya başladım İhsan der ki vah ederim, yaşlandım Doktor dedi: Açık olsun senin çay
ÇAYA ŞÜKÜR		İbrahim Günaydın
“Çay Allah’ın nimetidir” diyorum, Aksini hiç kimse yazamaz, beyim. Ben, verilen bu nimetten yiyorum, Buna kimse kuyu kazamaz, beyim.   Eskiden olurdu çok kan davası, Hiç savmazdı kurşun, bıçak yarası, Bu mesele bize bir yüz karası, Söz doğrudur, kimse kızamaz, beyim.	Çay gelince suçlu göçtü buradan, Kan davası böyle çıktı aradan, Her şeye bir sebep verir Yaradan, Kaderi hiç kimse bozamaz, beyim.   Çaydan önce çıkıyorduk gurbete, Muhtaç idik bir yudumluk şerbete, Bugün şükür etmek borçtur elbette, Şükür eden insan azamaz, beyim.	Şükredersek Hak’tan ihsan çok gelir, Küfredersek kriz gelir, şok gelir, Aç karnımız ol dem bize tok gelir, Şükürsüz rızkımız uzamaz, beyim.
(19 Mart 1973 Çukurlu Köyü/Rize Not: Rize’de halkın çayla ilgili şikâyet ve sıkıntıları konu olduğu bir zamanda kaleme alınmıştır. Bu çayı kaldıracaklar, satılmıyor, dökülüyor vs.)

ÇAYA SAHİP ÇIKALIM			İbrahim Günaydın
Çay ne yere atılsın, Ne de ucuz satılsın, Kahvaltı sofrasında Baş menüye katılsın.   Al çayı dök denize, Fayda vermedi bize, Devlete zarar vermek, Uymaz kimliğimize.	Çayın merkezi Rize, Hak’tan nimettir bize, İthal, kaçak çaylara, Asla vermeyin vize.   Müstahsiller el ele, Çaylıklarda amele, Dilerim gayretlerin, Sonucu iyi gele.	Rize’nin vekilleri, Çay konuşsun dilleri, Müstahsil memnun kalsın, Bu olsun ödülleri.   Çayı atmayın yere, Alın, öpün bin kere, Laflarla atışmayın, Soruna bulun çare.	Engelleri aşalım, Kaliteye koşalım, Sonunda hep beraber, Eğlenelim, coşalım.
(Çayla ilgili yapılan bir toplantıda müstahsillerin çayı yere atması üzerine yazılmıştır)
Çay Destanı			Oflu Hızır
1 Yarum gitti çaylığa İslatti fistanuni Dinle Ofli Hizirdan Bu çayun destanini 2 Evde parkta bahçede Seyrettum içenleri Hiç birisi pilmeyu Eziyet çekenleru 3 Mayis ayi geldi mi Başlayi bir curcuna Onlari durduramaz Ne yağmur ne furtuna	4 Ev işin hallettu Doğru çayluğa sapti Yetmiş kiloluk sepet Sirtindan yara yapti 5 Boş arazimuz yoktur Heryeri doldurduk çayluk Kalmadi köyümüzde Ne misirluk ne findukluk 6 Oradaki ekisperler Torpilinun ajani Fazla çay veremezsun Uygularlar kontenjani	7 Morali bozuldi mi Çaylari seçtirecek Arkanda dayun yoksa Eziyet çekturecek 8 Her sene devam eder Mayis Temmuz arasi Bu kadar eziyete Helaldur çay parasi 9 Bütün Rize bitecek Sira Of'a gelecek Zaten alduğun para Borcuna yetmeyecek	10 Yolu yok yordami yok Her tarafi tik bayir Bu çilekeş bacimi Kayir Allahum kayir 11 Senelerdur yük taşir Rahatsuzdur belunden Ne yapsun Ofli Hizir Bir şey gelmiyu elinden
Çay Destanı			Kemenceci Hasan Yazıcı
1 Biraz da anlatayim Başima gelenleri Bu yaz çay güldürecek Bizim Rizelileri 2 Gelirimiz bu çaydi Zata evvelden beri Arka isti yatayi Fabrika işçileri 3 Çay kesmek bir iş değil Muhim olan satmasi Nerden çikti ortaya Bu kontenjan davasi	4 Kimun aklina geldi Bu Allah'in belasi Hiç hoşuma gitmeyi Ekisperin havasi 5 Ekisper bakti çaya Ben de yaktim sigara Dedi çayin bozuktur Bunu bi temiz ara 6 Her sene iyi idi Şu Rize'nin havasi Bu yaz güneş görmedi Soğuk geçti burasi	7 Yağmur çamur çalişir Zengin fukarasi Cebumuze girmedi Mubarek çay parasi 8 Aradiim iki saat Gine temiz olmadi Dedum ulan Yazici Sana akil kalmadi 9 Benim darlandigimi Ekisper de anladi Çayi koydu kantara Baktilar bir deftere	10 Dediler bir kilo fazla Al koy oni bir yere Zaten kafam dumanli Döktüm oni dereye
Mani ve Atma Türkülerde Çay
Geliyi mayis ayi Toplayalim çaylari Gidelim  fabrikaya Alalim paralari Giderdi Şam'a şarka Irizenin ketani Şimdi cana can katar Çayinin bir fincani Rize cüzel memleket Çay kokayi gül gibi Rize'ye doymak olmaz Parlayi yulduz gibi Bir bak hele bak hele Kar yağmiş yaylalara Yaşasun Karadeniz Çay dolmuş tarlalara	İnce kalem kaşlarin Kemençe yayi gibi Kirimizi dudaklarin Rize'nin çayi gibi Kiz idin oldun kadin Hiç eksilmedi tadin Çay filizi kirmaya Olayim mi irgadin Çay mahsuli çoğalmiş Rizenun her yerine Çay tamilari benzer Esmer güzellerine İki taş atacağum Bahçenuzdaki nara Çay paralari gider Raki ile komara	Yekün Rize dağlari Verilmiş çay güline Çay fidanlari benzer Esmer güzellerine Yağmur yağar islanir Çay fidaninin dibi Anan seni sevmeyi Benim sevdiğim gibi Rize bağluklarinda Pembe güller açayi Gel gidelim Rize'ye İçelim Rize çayi Çay makasi elune Çaylari toplayisun Nişanu ettuk bitti Duğuni bekleyisun	Hep topladuk çaylari Daha geri kalmadi Çokda uzun kesmişuk Ekisperde almadi Gel çikalum çıkalum Ha buradan yukari Çay topliya topliya Belum oldi kukari
Türkülerde Çay
1 Kimin ağriyir cani çay Okşayipti mercani çay Min bir derdin dermani Çay, çay, çay Tüm dertlerin dermani Çay, çay, çay	2 Armudi istikanda çay Üreğimiz yananda çay Yaranlisan dağlisan Çay, çay, çay Etirlisen bağlisan Çay, çay, çay	3 Her kime gelse konak çay Lazim değil soruşmak çay Geler yemekten kabak Çay, çay, çay Versin yemeşten kabak Çay, çay, çay	4 Kişin karli çağinda çay Yayda gün kabağinda çay Gelsinler sorağinda Çay, çay, çay Gezir her dudağinda Çay, çay, çay
5 A gülim heyyyy! Adin gezir elleri çay Kimin yoksa heberi çay Okşayipti mehmeli Bolca isin demleri Çay, çay, çay	6 Üreğim çay, çay, çay Etirim çay, çay, çay Mehmedim çay, çay, çay Gözelim çay, çay, çay
İlahilerde Çay
İçin Aşıklar İçin	Bu Sohbetin İçinde	Doldur Aşık
1 Gül bülbülü çok sever Daima Hakk'ı över Çayı koyu demleyin Şeyhim çayı çok sever 2 Gül bülbülsüz açılmaz Çay lüzumsuz içilmez Nakşiler, Kadiriler Sohbetinden geçilmez 3 Çayın rengi güldendir Doldurması sizdendir İçin aşıklar için Çay sahibi bizdendir	1 Semaveri yakınız Hemen kalbe bakınız Kalbe kandil takınız Bu sohbetin içinde 2 Verin çayı içelim Bu alemden göçelim Hak batılı seçelim Bu sohbetin içinde 3 Bunda çayı içtiler Bu cihandan geçtiler Kanatlanıp uçtular Bu sohbetin içinde	1 Bülbül aşkin cenginde Dök çayi gül renginde Erenler meclisinde Doldur aşık çay doldur 2 Çay piştiyse getirin Aşiklara içirin Çok selavat getirin Doldur aşık çay doldur 3 Çaylar gelsin içelim Sirati asan geçelim Cennetine göçelim Doldur kardeş çay doldur	4 Çaylar afiyet olsun Kalbimiz nurla dolsun Hak bizden razi olsun Doldur aşık çay doldur 5 Çaylarin içi baldir Şeytani ortadan kaldir Kevser şarabina daldir Doldur kardeş çay doldur 6 Demliğin kendi sari Üç bardaktir karari Fazla iç yok zarari Doldur canim çay doldur
Muammer DEMET webmaster@biriz.biz

---

Kaynaklar

---

1) Çayın Kültür Tarihi, Stephan Reimertz, Dost Kitabevi
2) Çay Kitabı, Okokura Kakuzo
3) Çay Kültürü, Tuğrul Şavkay, Hürriyet Gazetesi, 28 Kasım 1999
3) Radikal Gazetesi, 4 Eylül 1999
4) Kültürümüzde ve Folkorik Tıpta Çay, Hayrettin İvgin
5) Karadenizden Sesler, Hasan Sözeri, Ankara, 1947
6) Türkçenin Oyaları, Nail Tan, Ankara, 1999
7) Çay Kitabı, Mustafa Duman, Kitabevi, Mayıs, 2005
8) Sivas'ta Geleneksel Mutfak Kültürü, Gül Şerbeti, Kahve, Çay,  Müjgan Üçer, Türk Folkloru, 86.sayı
9) Geleneksel Türk İçecekleri Meşrubatlar, Mahmut Tezcan,  Türk Halk Kültürü Araştırmaları, 1990/1
10) Çay Sohbeti, Ömer Naci Bozkurt, Standart, Mart, 1992
11) Gümüşhane Kültür Araştırmaları ve Yöre Ağızları, Sabri Özcan Sarı, Türk Folkloru, 86.sayı
12) Özbeklerde Çay Kültürü, Feridun TEKİN Türk Dünyası Dil ve Edebiyatı Dergisi 21. Sayı