Çay nasıl demlenir?

Çay, nemve harici kokulardan etkilenmeyecek şekilde kapalı ambalajda muhafaza edilmeli.

Çay iyi su ile yapılır.

Kireçli, madenli, klorlu su ile çay olmaz
Çayın suyu mutlaka yumuşak huylu, kireç sertliğinden uzak, tatlı bir su olmalı.

Porselen demlik tercih edilmeli.

Madenî, hele alüminyum demlikte iyi çay olmaz.

Demlik önceden ısıtılmalı.

Temiz demlik içine beher bardak için iki çay kaşığı çay (2-2,5 gram) konulur. 2 bardak suya 1 çay bardağı çay konulacağını, 1 çay bardağı kuru çay ile 7 bardak çay içebilecek kadar dem elde edebileceğimizi de unutmayalım.

Demliğe aktarılırken, kaynamanın durması, 100 C'den birkaç derece aşağı sıcaklıkta olmasına dikkat edilmelidir.

Çaydanlıkta kaynar suyun ateşi kısılarak demlik çaydanlığın üzerine oturtulmalı ve dem kaynatılmamalıdır.
Demleme esnasında demliğin üzerine temiz bir bez konulmalıdır.
Demliğin ağzı alüminyum folyo ile huni şeklinde kapatılmalıdır.
Demleme esnasında demlik katti surette sallanmamalıdır.

Çayın demlenme süresi yabancı çaylarda 5-7 dakika Türk çaylarında çayın kalitesine göre 10-15 dakika arasında olmalıdır.

Demleme müddeti çayın cinsine ve içenin zevkine göre değişir, aromanın tam elde edilmesi için bu süre Türk çaylarında 20-25 dakikaya kadar çıkartılır, yabancı çaylarda ise 10-15 dakikayı aşmamalıdır.

Demlenmeden sonra, dem ile posa birbirinden ayrılmalıdır. Dem porselen bir kaba aktarılmalıdır.
Demlenen çay yarım saat içinde içilmelidir.

Biriz Biz

Lezetli Çay Demlemenin Yöntemleri

Rize Ticaret Borsası

Türkiye’de çay demlemenin herkes tarafından kabul görmüş tek bir yöntemi olmadığı için birbirinden farklı birçok yöntem mevcut. Tabii demlemedeki bu farklılıklar, çayın tadında da farklılığa yol açıyor. Hatta doğru zannedilen ya da önemsenmeyen birçok püf nokta, çayda aroma kaybına sebep olup çayın tadını bozuyor.

Kaliteli çay içmenin ilk şartı, elbette kaliteli çay kullanmak. Fakat kaliteli çay içmenin tek şartı da demleme değil tabii. Demlemenin öncesinde kullanılan malzemeler ve çayın saklanma koşulları da çayın tadını etkileyen faktörler arasında yer alıyor.

Çayı Saklama Koşulları

1 kg dökme çayın ortalama 1 ayda tüketildiği düşünülürse, kuru çayın kalitesinin bozulmaması için saklama koşullarının da çayı demlemek kadar önemli olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Çayı sıcak ve nemli ortamlardan özellikle uzak tutun. Bunun yanı sıra mutfakta güneş görmeyecek bir yerde muhafaza edin.

İyi işlenmiş siyah çaylar, vakumlu ambalajlarda ya da kapalı kutularda iki yıla kadar dayanabilmektedir. Çayı koyu renkli ve hava almaz bir kap içinde, rutubet tehlikesi olmayan bir yerde saklayın.

Çayınızı harici kokulardan etkilenmeyecek şekilde muhafaza edin. Çünkü çay keskin kokuları kolayca içine çeker ve bu da çayın kendi aromasının bozulmasına sebep olur.

Malzemeler

Çay demlerken kullanılan malzemeler, çayın tadını doğrudan etkileyen faktörlerdir.

Çayı demlerken kullanılan suyun temiz ve kaliteli olmasına dikkat edin. Musluk suyu yerine damacana ya da arıtılmış su kullanın.

Taze ve yumuşak su kullanın.

Kullanılan suyun mineral ve oksijen oranı ne kadar zengin olursa, çay da o kadar lezzetli olacaktır.

Çayı bekletilmiş ya da daha önceden kaynatılıp soğutulmuş suyla asla demlemeyin. Kaynayıp soğumuş su, daha az oksijen barındırdığından çayın aromasını bozar.

Demlik

Çayın aromasını tam olarak yansıtması için en ideal malzeme porselen demliklerdir. Metal demlik kullanımından özellikle kaçınmalısınız.

Çay harici kokuları içine çeker demiştik, bu nedenle aynı demlikte farklı çay bitkileri demlemeyin. Aynı nedenle, demliği asla detarjanla yıkamayın, sadece sıcak suyla temizleyin. Özenle demlediğimiz çaya sinmiş deterjan kokusunu hiçbirimiz istemeyiz.

İdeal Demleme Yöntemi

Çayın dem kalitesi sadece çayın kalitesiyle değil, aynı zamanda demleme şekline de bağlıdır. Başka bir deyişle, elimizdeki çay kaliteli bile olsa, yanlış demlenirse iyi dem vermez.

İyi çay demlemek için önemli olan çay demleme yönteminden ziyade, püf noktalarına dikkat etmek ve uygulamak.

Aşağıda kullanabileceğimiz 2 farklı yöntemi bulabilirsiniz

Birinci yöntem:Çaydanlıktaki su kaynatılırken içi boş demliği de çaydanlığın üzerine koyarak ısıtın. Su kaynadıktan sonra ocağın altını kapatın ya da çaydanlığı ateşten uzaklaştırın. Suyun kaynaması oksijen kaybına sebep olduğu için uzun süre kaynamış suyla çay demlenmesi tavsiye edilmez. Yani, suyu en fazla 10 saniye kaynatmalısınız.

Su kaynadıktan sonra çaydanlığı ateşten alıp 3-4 dk bekletin ve suyun ısının 75-85 derece seviyelerine düşmesini bekleyin.

Elimizde ısıölçer olmadığına göre, suyun 75-85 dereceye düştüğünü nasıl anlarız? Su kaynadıktan sonra fokurdaması tamamen bitmeli, 1-2 dakika beklemeli, ideal demleme ısısına ulaştık demektir.

Su ısısının düşürülmesi iyi çay demlemenin püf noktalarından biridir. Çünkü kaynayan suyla çay demlendiğinde çay haşlanır ve aromasını kaybetmesine sebep olur. Bir kez daha hatırlatalım, çaydanlıktaki su 10 saniyeden fazla kaynayıp fokurdamamalıdır, yoksa gereğinden fazla oksijen kaybeder.

Kaynayarak oksijen kaybına uğramış suya tekrar oksijen kazandırmak için güzel bir yöntem mevcut: Çayı demlerken suyu yüksek mesafeden hava ile temas sağlayarak çayın üzerine dökün. Ayrıca hâlâ sıcak olan suyu demliğin tek bir noktasından (üzerinde gezdirmeden) dökerek demleyin, böylece çayın haşlanmasını engellemiş olursunuz. Çayı demledikten sonra demliği çaydanlığın üzerine oturtun ve kısık ateşte 12-15 dakika bekleyin.

Diğer püf nokta, çayın demlenme süresince (12-15 dakika boyunca) aynı ısıda kalması, (yani 75-85 derece). Demlikteki ısının yükselmemesi ya da azalmaması gerekiyor. Bu sebeple çayı demlerken ocağın altı iyice kısılmalıdır, tıpkı mum ateşi gibi. Hatta çaydanlıkla demliğin arasına bir bez, kapak vb. koyulursa çaydanlıktaki ısının demliğe geçmesi engellenir. Demlik sıcak olacak ama kızgın olmayacak.

İkinci yöntem:Çay demlerken kullanılan diğer bir yöntemse, demleme esnasında, önce kaynatılıp biraz soğutulmuş suyun (75-85 derece), demliğe dökülmesi ve ardından kullanılacak miktardaki çayın demlikteki bu suyun içine konmasıdır.

Her iki yöntem de aslında ayını amaca hizmet ediyor, çayı yakmadan demlemek.

Çayla ilgili birçoğumuzun bilmediği ya da önemsemediği diğer bir konuysa, tüketim alışkanlığıyla ilgili. Çay tamamen doğal bir ürün olduğu için, demlendikten sonra 20-25 dakika içinde mutlaka tüketilmelidir. 20-25 dakika sonra çay bayatlar, tadı acılaşır ve rengi koyulaşır. Bunu engellemenin bir yolu var: Demlik içinde filtre kâğıdı ya da demleme süzgeci kullanılabilir. Bunlardan biriyle çay demlenirse, çay demlendikten 20 dk sonra filtre kâğıdı ya da demlik süzgeci demliğin içinden alınarak çayın ömrü uzatılabilir.

George Orwell'a Göre İyi Çay Demlemenin 11 Yolu

Yetmiş yıl önce bu ay, George Orwell çay demlemek ve içmek ile ilgili 11 adet ipucunu kaleme aldı. Evening Standard dergisinin 12 Ocak 1946 tarihinde yayınlanan sayısında “A Nice Cup of Tea” (Bir Bardak Çay Keyfi) adı ile yer alan makalede, Orwell “en az dört madde tartışmalıdır” demiştir. Oldukça cüretkâr bir iddia! Öyleyse Orwell tarzı çay nasıl demlenir? Okumaya devam.

Gizem Baykan

"Elinize geçen ilk yemek kitabında çaya bakarsanız büyük ihtimalle o kitapta böyle bir kavramın geçmediğini fark edeceksiniz; ya da en iyi ihtimalle önemli noktalarından bazılarının bahsedilmediği birkaç çizim bulursunuz.

Bu tuhaf bir durum çünkü çay bu ülkenin en önemli kültürel yapı taşlarından bir tanesi, İrlanda, Avustralya ve Yeni Zelanda’da da aynı şekilde çayın önemi büyük. Ancak çay yapımı konusunda oldukça fazla anlaşmazlık var.

Ben mükemmel bir bardak çay için kendi tarifime baktığım zaman en az 11 önemli püf noktası olduğunu keşfettim. Belki iki tanesi genel olarak kabul edilebilir ve en az dört tanesi ise tamamen tartışmaya açık. İşte benim, her biri altın değerinde olan 11 kuralım.

1- Her şeyden önce Hint ya da Seylan çayı kullanılmalı.

Çin çayının günümüzde küçümsenmemesi gereken özellikleri var. Örneğin çay ekonomiktir ve sütsüz de içilebilir ancak içerisinde yeterli miktarda uyarıcı yoktur. Çin çayı içtikten sonra kendinizi daha bilge, cesur ya da iyimser hissetmezsiniz. “İyi bir bardak çay” denildiği zaman herkes Hint çayını kasteder.

2- Çay, az miktarda demlenmeli, örneğin küçük çaydanlıklar kullanılmalıdır.

Semaver gibi büyük bir kapta demlenen çay her zaman lezzetsiz olur, askeriyede kazanda demlenen çayın tadı ise makine yağına ya da alçıya benzer. Demlikler porselen ya da toprak olmalıdır. Gümüş ya da Britanya metalinden yapılmış olan demliklerde demlenen çay kalitesizdir, emaye kaplarda demlenen çay ise daha da beterdir. Bugünlerde daha nadiren kullanılan kalaylı demlikler ise o kadar da kötü değildir

3- Demliğin önceden ısıtılmış olması gerekli.

Demliğin içine sıcak su koyarak ısıtmaya çalışmaktansa, demliği doğrudan ocağa koymak daha doğrudur.

4- Çay demli olmalı. Örneğin kulplu bir demlik kullanıyorsanız ve demliği tamamen dolduracaksanız, tepeleme altı çay kaşığı kadar çay yeterli olacaktır.

Aslında düşünecek olursak bu miktar haftanın her günü içilecek bir miktar değildir, fakat ben bir bardak demli çayın yirmi açık çaydan daha iyi olacağını düşünüyorum. Yaşlılarda şöyle bir şey gözlemlenmiştir; gerçek çay severler çaylarını demsiz içmez, yıllar geçtikçe daha da demli olarak içerler.

5- Çay demliğe doğrudan koyulmalı. Süzgeç, tül poşet ya da diğer malzemeler çayı hapseder.

Bazı ülkelerde çaydanlığın içindeki çay yapraklarını tutan süzgeçler ile birlikte satılmaktadır fakat bu zararlıdır. Aslına bakılırsa bir insanın belirli miktarda çay yaprağı yutması ona zarar veremez ve eğer çay demliğin içindeyken serbest bir şekilde hareket etmezse asla iyi bir şekilde demlenemez.

6- Çay demlerken kaynamış su kullanılmalı.

Demleme zamanında suyun kaynar olmalı, yani çay demlenirken suyun ayrıca bir yandan da kaynatılması gereklidir. Bazı insanlar suyun çayla beraber kaynaması gerektiğini söylüyor, ancak ben bir fark yarattığını düşünmüyorum.

7- Çay yapraklarının çökmesi için çayı yaptıktan sonra karıştırmalı ya da demliği güzelce sallamalısınız.

8- Çayı düz ve derin olmayan, silindir şekilde olan güzel bir çay fincanında içmelisiniz.

9- Çaya süt eklerken, sütün kremasını ayırmalısınız. Kremalı süt çaya oldukça kötü bir tat verir.

10- Bardağa önce çayı koymalısınız.

Bu İngiltere’de tartışılan bir konu. Bazıları önce sütü koymanız gerektiğini savunuyor ancak ben önce çayın konması konusunda ısrarcıyım. Çünkü önce çayı koyduğunuzda üzerine ne kadar süt koymanız gerektiğini daha iyi ayarlayabilirsiniz. Bazıları önce sütü koymanız gerektiğini savunuyor

11- Eğer çayınızı Rus tarzında içmiyorsanız, şekersiz tüketmelisiniz.

Burada azınlıkta olduğumu biliyorum. Ancak yine de çayın tadını içine şeker atarak tadını mahvederseniz kendinizi nasıl çay tiryakisi diyebilirsiniz ki? Çaya şeker atmak, tuz ya da biber atmaya eşdeğerdir. Nasıl ki biranın tadı sert olmalıdır, aynı şekilde çayın tadının da sert olması gereklidir. Eğer tatlandırırsanız tadını aldığınız şey çay değil, şekerdir ve buna benzer içecekleri sıcak suyun içerisine sadece şeker atarak da elde edebilirsiniz.

Bazı kişiler çayı sevmediklerini, sadece ısınmak ya da kendilerine gelmek için içtiklerini ve bu yüzden çayın tadını almak için şeker ilave ettiklerini söylüyor. Bu tarz yanlış düşüncelere kapılmış insanlara tek söyleyebileceğim şey şudur: çayı sadece iki hafta şekersiz içerseniz, bir daha asla çayınıza şeker atmak istemeyeceksiniz ve onu mahvetmeden içmeyi başarabileceksiniz."

Orwell yazısını şu şekilde sonuçlandırıyor:

"Bu bahsettiğim aşamalar sadece çay içmekle ilgili olan tartışmalı noktalar değil, ayrıca bu işin ne kadar incelikli olduğunu da belirten noktalardır. Ayrıca demlik ile ilgili oldukça gizemli bir sosyal etiket vardır (örneğin çay tabağından çay içilmesi neden uygunsuz olarak karşılanmaktadır?) ve çay yapraklarının fal bakmak, misafirin geleceğini tahmin etmek, tavşanları beslemek, yanıkları tedavi etmek ve halıyı süpürmek gibi başka amaçlar için kullanılması ile ilgili de oldukça fazla yazı yazılabilir. Demliği ısıtmak ve gerçekten kaynayan suyun kullanılması gibi ufak noktalara dikkat edilmesi oldukça önemlidir. Yaklaşık 50 gram çaydan yirmi fincan güzel, demli çay yapabilmek için bu incelikli noktalara dikkat edilmelidir."

Hadi bakalım çay severler, tartışmalar başlasın!