9.1 Ürüne hasar veren zararlı böcek nasıl belirlenir ?

9.2 Yaprak veya tomurcuklar üzerindeki küçük emici böcekler

9.3 Yaprak veya tomurcuklar üzerindeki tırtıllar

9.4 Gövde ve dallardaki kırmızı oyuklar

9.5 Gövde ve kökler üzerindeki termitler

Kırmızı Örümcek Akarları ; hem yaprakların kenarları üzerinde hem de yaprağın merkezi damarı boyunca yoğunlaşır. Çok yavaş hareket ederler. Örümcek akarı grupları sık sık kısa ipeksi bir örümcek ağı ile kendilerini hafifçe örterle. Bu akarların “örümcek” olarak adlandırılmalarının nedeni budur. Örümcek akarları ipeksi iplikleri altında bulunur lar, yaprak yüzeyinde çok yavaş hareket ederler. Diğer akar tipleri ipek üretmez.

Kırmızımsı Akarlar; örümcek akarlarına benzer görünür ancak daha küçük (yaklaşık olarak 0.3 mm uzunluğunda) ve daha yassıdır. Kırmızımsı akarlar, örümcek akarları gibi ipek üretmezler. Yetişkinler ve nymph’lerinin bazılarının vücutları siyah, genelde kırmızıdır. Yaprak yüzeyinin altında yoğunlaşırlar, özellikle petiol (yaprak sapı) ve yaprak tabanında bulunurlar. Yumurtalar, parlak kırmızımsı turuncu ve bitki üzerinde korundukları diğer alanlar yarıklar ve çatlaklarda ki boşluklardır.

Sarı Akarlar; çok genç yaprakların alt bölümleri üzerinde ince bir toz olarak göz yardımıyla çok zor görülebilirler. Güçlü bir büyüteç (10 x) kullanırsanız kehribar veya soluk renkli akarların gerçektende çok küçük, toz gibi olduklarını görürüsünüz.

Mor Akarlar; Göz yardımıyla görülemeyecek kadar küçüktürler. Güçlü bir büyüteç kullanılırsa mor akarların döktükleri küçük beyaz derilerin yüzlercesini görebilirsiniz. Akarların kendileri mordur ve görülmeleri güçtür, çünkü renkleri yaprağınkiyle kontrast oluş turmaz. Yaprağın her iki yüzeyinde de bulunmalarına rağmen salgın genellikle yaprağın alt yüzeyinden başlar. Çizim de gösterilmemekle birlikte, pembe akarlar, mor akarlara benzer.

Bitki Zararı ve Bitkinin Toleransı

Kırmızı örümcek akarı, çayda çok ciddi bir zararlı problemidir. Yaprakların öz sularını emerler ve yaşlı yaprakların dökülmesine neden olurlar ki bu, fotosentezi azaltır. Çay tarlanız çok ciddi etkilendiği zaman, genç yapraklarda dökülür ki bu, hasat edilen çay veriminde ciddi bir azalmaya neden olur. Bu zararlı tarafından ciddi olarak hasara uğradıktan sonra çay bitkilerinin iyileşmesi uzun zaman alır. Kırmızımsı akarların hasarı, kırmızı örümcek akarının hasarına benzerdir. Ancak kırmızımsı akarlar çok daha yavaş ürediklerinden dolayı, popülas yonları kırmızı örümcek akarı kadar hasar yapacak büyüklüğü erişmez.

Sarı akarlar genç yapraklı sürgünlere saldırı, çoğunlukla direkt ve hemen ürün kaybına neden olurlar. Genellikle budamadan sonra çay iyileşir. Salgınlar genellikle hızlı bir şekilde gelişip sonra kaybolur ancak, salgından sonra çayın iyileşmesi uzun bir zaman alır. Bu özelliğinden dolayı çay budaması iyileştirici etki gösterir.

Mor akarlar, çay üzerindeki akarların en az hasar neden olanlarıdır. Ancak çiftçiler dikkatli olmalıdır. Çünkü mor akarlar çok küçüktür ve tarla içerisinde sık sık çiftçilerin dikkatinden kaçarlar. Böylece, beklide çiftçiler onları göremediklerinden dolayı mor akarların önemini düşük olarak algılamış olurlar.

Doğal Düşmanları

Viet Nam’da çay üzerindeki akarlara saldıran doğal düşmanları araştırmak için Le Thi Thu Huong tarafından Thai Nguyen ilinde 1999’da bir master araştırması yürütülmüştür. Buradaki teze göre, en önemli doğal düşmanların bazıları;

*Predatör Akarlar: Bunlar iri, zararlı akarları yakalayabilen ve alt eden, hızlı yürüyen akarlar/keneler’dir. Bazı predatör akarların (yararlı akarların) bilimsel isimleri; Phytoseiulus, Amblyseius, Typhlodromus, ve Mexecheles’dir.

*Küçük Siyah Gergin Kanatlı Böcekler.

*Şerit Kanatlı Larva (Chrysopa gibi): Diğer Asya ülkeleri için önemli bir predatördür ancak Viet Nam’da ki araştırmada önemli bulunmamıştır. Çiftçiler onları araştırabilir ve Viet Nam’da ki bazı tarlalarda çok önemli olabilirler.

Bu doğal düşmanların tümü, akarların çok yaygın olduğu zaman dilimlerinde bollaşır. Maalesef, zamanlama olarak akarlar daha önce hasara neden olurlar. Böylece çiftçiler çay bitkilerinden akarlar hasar vermeden önce bu doğal düşmanları nasıl bollaştıracaklarını öğrenmelidirler.

Çiftçilerin doğal düşmanların miktarını arttırabilmeleri için çay ürününü nasıl yönetme leri gerektiği hakkında denemeler yapmaya ihtiyaçları vardır. Örneğin; üstten püskürtme yoluyla su serpildiğinde tarlada daha bollaşan doğal akar düşmanlarını tespit edip, araştırmalıdırlar. Bir sırta takılan tipte püskürtücü ile temiz su püskürtmek, doğal düşmanların miktarını arttırmaya yardımcı olacak mıdır ?

Ayrıca, küçük siyah örümceğe karşılık bazı karınca tipleri Viet Nam’daki akarların doğal düşmanları olabilir.

Çiftçiler akarları yiyen doğal düşmanları Viet Nam’da test etmek için “Böcek Hayvanat Bahçesinde” deneme yapmaları gereklidir.

Yönetin Uygulamaları : Koruma ve Kontrol

Püskürtülen suyun yayarı

Tarlanın akar bulunan bölümlerinden dışa doğru yürümeye özen göstermek

Akarlar, çoğunlukla rüzgarla bir yerden diğerine hareket ederler ancak insanların giyecekleri ile de (toplayıcılar ve diğer çalışanlar) taşınırlar. Çalışanlar, çalışmaları süresince tarlada akarların olduğu bölümlerden, tarlanın temiz bölümleri içerisine yürümemeye dikkat etmelidirler.        

Akarları tolere edebilen güçlü bir ürün yetiştirmek

Akar salgını zayıf çay tarlaları ile sınırlı değildir. Bununla birlikte kırmızı örümcek akarlarından kaynaklanan  hasar genel olarak daha ciddi boyutta zayıflatıcıdır, ocağı daha çok geriletir. Bu nedenle tarlanın iyi bakımı, kırmızı örümcek akarından kaynaklanan hasarı azaltmada çok önemlidir. Özellikle dengeli gübreleme ve kuru mevsimler boyunca sulama.

Daha az pestisit kullanarak doğal düşmanları korumak 

Hemen hemen her bir ürün tipinde pestisit kullanımının ardından akar popülasyonu patlar. Bunu nedeni, pestisitlerin akarları kontrol etmeye yardımcı olan doğal düşmanları öldürmesidir. Bu nedenle, pestisit kullanımını azaltmak, akarların yönetimi için çok önemli dir. Bu, pyrethroid’ler hariç geniş spektrumlu insektisitlerin tümü için geçerli değildir. Pyrethroid’lerin doğal düşmanları öldürerek akar salgınına dene oldukları bilinmektedir. Akarlar için fungusitler dahi salgına yol açabilir. Bakırlı fungusitlerin (çay’da kurşuni yanıklığı kontrol etmek için kullanılanlar) kırmızı örümcek akarını ve kırmızımsı akarın miktarını arttırdığı net olarak görülmüştür. Buna, akarların hastalanmasına neden olan yararlı mantarları fungusitlerin öldürmesi neden olur. Böylece pestisit ve fungusitleri uygulamayı olabildiğince azaltmalısınız.

Doğal düşmanları, fasulye fideleri üzerinde yetiştirerek avantaj sağlamak

Bu metot Taiwan’da ki çiftçiler için başarılı olmuştur. Ancak, Viet Nam’da henüz denenmemiştir. “Çiftçi Tarla Okulu”ndan mezun olan bazı çiftçilerin araştırma yapmaları için iyi bir konudur. İki çay tarlası sahibiyseniz bu denemeyi yapmanız çok basit olacaktır. Birincide, her ikisi ; kırmızı örümcek akarı ve doğal düşmanı bol olan ve diğer tarlada ise sadece probleme neden olan kırmızı örümcek akarı bulunması durumunda. Kırmızı örümcek akarının doğal düşmanları (büyük, hızlı yürüyen predatör akarlar ve küçük siyah dişi uçan kara böcekler) genellikle akar salgını olduktan sonra fazlalaşır. Kırmızı örümcek akarının önceden çaya hasar vermiş olması, ardından doğal düşmanının fazlalaşması bir problemdir. Kırmızı örümcek akarı ve yavrularına karşı doğal düşmanlara bir avantaj sağlamak için, doğal düşmanlar, kafeslerde ki fasulye fideleri üzerinde yetiştirilirler ve sonra çay plantasyonu içerinse bırakılırlar.

Akarlar hakkında karar vereceğiniz zaman, budama programınız dikkate almalısınız.

Budama, kırmızımsı akarların popülasyonunu çok azaltır. Çünkü popülasyonun büyü me hızı yavaşlatılmış olur. Kırmızı akarlar budamadan sonraki 3 yıl veya daha uzun bir zaman da nadiren fazlalaşır. Ancak, sahip olduğunuz akarın türünden emin olmalısınız. Budama, kırmızı örümcek akarının kontrolünde daha az etkili olur. Nedeni, budamanın ardından birkaç tanesi dahi hayatta (tarlada) kalmış olsa, kırmızı böcek akarları yeniden üreyerek tarladaki popülasyonlarını hızlı bir şekilde yenilerler.

Kırmızı örümcek akarları için besin sağlayan akarları elemine etmek. 

Çay sivrisineklerinde olduğu gibi, üzerinde akarların yaşadığı yabancı bitkileri elemine etmek yararlıdır. Maalesef, çay akarları tarımsal olarak yararlı ve değerli olan bazı ürünler üzerinde de yaşarlar (turunçgiller ve muz gibi). Bir çok çiftçi yaralı olan bu ağaçları yok etmeyi istemeyecektir. Ancak, en azından akarlara konukçu olan yeni ağaçları çay bitkileri içerisine dikmeyip, çay tarlalarından uzağa dikmelidirler.

Kırmızı örümcek akarı oldukça geniş bir konukçu bitki serisine sahiptir. Lima fasulyesi, bezelye ve bazı çiçekler üzerinde yaşayabilirler, ancak genellikle çalılar ve ağaçlar üzerinde yaygındırlar özellikle, Grevillea robusta ve Albizzia falcata gibi gölge ağaçların da.

Mor akarlar diğer birkaç bitki türü üzerinde bulunmakta bitlikte, çoğunlukla çay’la sınırlı oldukları görülmüştür.

b.     b. Tarlanın İzlenmesi ve Karar Vermek

Çiftçiler akar saldırılarını tarlada sadece başlaması en olası bölümleri izlemek yoluyla zamanı planlaya bilirler : yol kenarları, patikalar ve kanalizasyon şebekeleri gibi. Akar saldırıları genellikle bu alanlarda çok şiddetli zararlar verir (çünkü bu alanlar daha ulaşılabilirdir ve bu nedenle fungusitlere yüksek oranda maruz kalır veya buralardaki yapraklar daha çok toz alır ki bu, akarlar için elverişlidir). Ayrıca, en zayıf ocaklar izlenmelidir. Akarlar , tarlada güçlü ocaklara dahi saldırır ancak tarla içerisindeki zayıf ocaklar çok daha ağır saldırıya uğrar. Bu alanlarda akarlar (veya semptomları) yoksa muhtemelen tarla kontrol altındadır.

Çiftçiler akarları (veya semptomlarını) tespit ettiği zaman, tarlalarını izlemeye başlama lıdırlar. Her bir yaprak akarını ortalama miktarını hesaplamak için güçlü bir mercek kullanılır. Veya kırmızı örümcek akarı ve kırmızımsı akarlar için bir parça beyaz kağıt, çay yaprağı etrafına sarılır ve kağıt el ile sıkıca ezilir. Sonra kağıt üzerindeki kahve rengi lekeler sayılır, bir kahverengi leke bir kırmızı örümcek akarına veya bir kırmızımsı akara eş değerdir (bu yöntem sarı ve mor akarlarda işe yaramaz çünkü, onlar çok küçüktür).

İlaçlamanın gerekli olduğuna karar vermişseniz, doğal düşmanları öldürecek olan insektisitlerden kaçının. Özellikle phyrethroid’lerden kaçının, ki bunlar akarların doğal düşmanlarını öldürdüklerinden dolayı akar problemini artırdıkları iyi bilinmektedir. Gerçektende bir çok yaygın insektisit, akarları öldürmek için çok uygun değildir. Onu yerine akarlar için tasarlanmış bir pestisit kullanılmalıdır (“miticide”). Doğal düşmanlara karşı en az zararlı olanı seçmek için deneme yapılmalıdır. Akarların en yoğun olduğu yaprak bölümüne püskürtme yapılmalıdır. Örneğin; kırmızımsı akarlar alt yüzeylerde yoğundur ancak kırmızı örümcek akarları yaprakların her iki yanı üzerinde bulunabilirler (genelde üst yüzey üzerinde daha yoğundurlar).

Yaşam Döngüsü

Yumurtalarını yaprak dokuları içerisine teker teker bırakır, genellikle bir kanal içinde yan yana. Bitki öz suyunu emerek beslenen iki aktif nymph aşaması vardır. Ardından ön pupa aşaması geldiğinde böcekler çok aktif değildir ve beslenmezler. Ön pupa, pupayı oluşturmak için derisini döker ki bu, bu aşamada büyük kanatlara sahiptirler, temas edilmedikçe hareket etmez ve beslenmez. Pupa genelde ağacın altına düşen yapraklarda veya toprakta bulunur. Ancak bazı zamanlarda tırtıllar tarafından örülmüş olan yaşlı çay yapraklarında, ocaklardan sarkan ölü yapraklarda, ağaç kabuğundaki oyuklarda veya çayın gövdesindeki likenlerde veya yosunlarda bulunur. Yetişkinler, pupadan ortaya çıkar.

Bitkideki Hasarı ve Bitki Toleransı

a. Kıvrılan tomurcuklar içerisinde beslenme

Thrips, yumurtadan çıktıktan sonra öz suyu emmeye başlayabilecek durumdadır. Genelde saldırı, kıvrılan tomurcuklar içerinde başlar. Etkilenmiş tomurcuklar küçük, gevrek ve kolay kırılır (dökülebilir). Hasar gören tomurcuklar açıldığı zaman yaprak ana damarının her iki yanı boyunca kahverengi bir çizgi halinde kuru yara izlerine sahip olur (mantar gibi). Dikkat edilirse, sarı akarlarda benzer hasara neden olur, sarı akarlarla ilgili bölümdeki resme bakınız. Ancak thrips beslenmesi genel olarak sarı akarlar gibi yapraklarda kıvrılmaya neden olmaz.

b. Açılan genç yapraklar üzerinde beslenme

Thrips aynı zamanda çok genç yapraklar üzerinde de beslenir. Yaprakların alt yüzeyleri üzerinde ince mat çizgiler şeklinde tek tek yapılmış olan emme izlerine sık sık rastlanır. Bu çizgiler ana damara paraleldir. Yapraklar, bol miktarda ince mat yamalar ve leke ler oluşturan bu tip hasarlara sahip olur ve genellikle “gümüşlenme” olarak tanımlanır. Yaprakların alt yüzeyi thrips’lerin dışkıları olan bir çok siyah noktaya sahiptir.

Hasar oluştuktan sonra yapraklar normal olanlardan daha koyu, katı ve donuk olur (parlak değil) ve koyu yeşil renge sahip olup kopar veya deforme olur.

c. Genç dallar üzerinden beslenme

Thrips ayrıca dal yüzeyleri üzerinden de beslenir ancak sadece genç sürgünlerin uç kısımlarına yakın olanlardan. Bu dallar beslenme nedeniyle dal yüzeyleri üzerinde kaba kahverengi benekler veya yamalar oluşur.

Bilimsel adı: Toxoptera aurantii
(Takım: Homoptera, Familya: Aphididae)

Yaprak bitleri nadiren ekonomik zarara neden olan küçük zararlılardır. Neden oldukları semptomlar (kıvrılma, yaprak deformasyonu) çay sivrisinekleri ve akarlarla karıştırılabilir.

Tanımlanması ve Davranışı

Muhtemelen ilk dikkatinizi çekecek olan yaprak bitlerinin neden olduğu semptom lardır. Yaprak bitleri ile istila edilmiş genç sürgünler uçtan aşağıya doru kıvrılır. Yaprak bitlerinin üzerinde beslendiği yapraklar genellikle kıvrılır ve deforme olur.

Yaprak bitlerinin mevcudiyetinin diğer bir işareti de, sisli küf ve karıncaların bulunma sıdır. Yaprak bitleri tüpe benzeyen ağız yapılarını yeşil dokuyu delmek ve öz suyu emmek için kullanır. Pul böcekleri gibi yaprak bitleri de yapraklar üzerinde sisli küf’ün gelişimine neden olan şekerli bir sıvı üretir. Karıncalar, şekerli sıvıyı içmeyi sevdiklerin den dolayı genellikle yaprak bitlerini korurlar.

Yaprak bitleri genç yaprakların alt yüzeyinde ve tomurcuklar üzerinde gruplar oluştu rurlar. Bunlar koyu kahverengi, yaklaşık olarak 1.5–2 mm uzunluğunda ve küçük bir armut’a benzeyen dairesel vücut şekline sahiptirler. Vücutlarının arkasında ürettikleri bir sıvıyı doğal düşmanlarına püskürtmeye yardımcı olan iki boynuz/çıkıntı vardır.

Birçoğu kanata sahip olmamasına rağmen, bazı yetişkinler narin, saydam kanatlara sahiptir. Yaprak biti grupları sık sık, çok sayıda beyaz dökülmüş olan boş derileri içerir.

Yaşam Döngüsü

Kanatlı yetişkin dişiler rüzgarlarla kilometrelerce seyahat ederler ve ardından çay ocak larına konarlar. Yumurta bırakmazlar, onun yerine kanatsız nymph’ler doğururlar.

Nymph’ler kanata sahip olmayan yetişkinleri geliştirene kadar birkaç kez deri dökerler. Yaprak bitleri bir jenerasyonu (yeni doğan nymph’den yatişkine) 6 – 15 günde tamamlar. Her bir dişi yaklaşık olarak 50 nymph üretir, böylece yaprak biri popülasyonu çok hızlı büyür.

Kanatsız birkaç jenerasyonun ardından son olarak kanatlı yetişkinler üretilir (genellikle çayın yeni sürgünlerinin gelişimlerini tamamlamasının ardından).

Bitkideki Hasarı ve Bitki Toleransı

Hasar, öz su kaybından kaynaklanır ve bazen de fotosentezi azaltan sisli küfün gelişi minden kaynaklanır. Büyük çay ocakları, verim kaybı olmaksızın orta derecede yaprak biti miktarını tolere edebilir. Genç ocaklar daha hassastır.

Bazı ürünlerde (narenciye, kahve) yaprak bitleri bitkiden bitkiye hareket ederek hastalık virüslerini yayar. Viet Nam’da ki çayda virüsleri yaprak bitlerinin yaymadığı bilinmektedir.

Doğal Düşmanları

Dişi uçan kara böcek ve şerit kanatlı larva önemli predatörleridir. Uçan larva bulundu ğu zaman, etkili bir predatördür. Ayrıca, küçük eşek arısı paraziti yaprak bitlerine saldırır, şişerek hareketsizleşmelerine neden olur ve renkleri kahverengiye döner.

Predatör karıncalarda, yaprak bitlerini koruyan karıncalara saldırır. Ancak bazı karınca türleri genellikle, doğal düşmanlarla savaşarak yaprak bitlerini korurular çünkü, bu karıncalar yaprak bitlerinin ürettiği şekerli sıvıyı içmeyi severler.

Yönetim Uygulamaları : Koruma ve Kontrol

Sık hasat (ufak toplama) yaprak bitlerini kaldırır, ancak sık sık kontrol gereklidir. Konukçu bitkileri elemine etmek güçtür çünkü bu yaprak biti türleri; narenciye, kakao, kahve, mango, rambutan, soursop (tarçınelması) ve diğer bir çok ağaç üzerinde beslenir.

Karıncalar, yaprak bitlerini koruyorsa su ile karıştırılmış sabun püskürtmek veya yuvaları bozularak karıncaları kontrol etmeye gerek vardır. İnsektisit kullanımının yaprak bitlerinde hemen hemen hiçbir hasara neden olmadığı kanıtlanmış tır. İlaçlama yapılıp yapılmayacağı karar vermeden önce, içlerinde parazit olan kaç tane yaprak biti olduğunu kontrol etmek önemlidir (parazitlenmiş yaprak bitleri şişer ve hareketsiz olur). İçlerinde parazit olan yaprak bitleri beslenemeyip ölecektir, böylece bir çok yaprak biti parazitlenmişse ilaçlamaya gerek yoktur.

Bu türlerin bir kaçı aynı zaman içinde bulunabilir.

Bu tırtıllar ipek üretir ve bir yuva yapmak için yaprakları katlamak veya bağlamak için kullanırlar. Genellikle ekonomik öneme sahip değildirler (ürettikleri ipek yönünden).

Tanımlanması ve Davranışı

Tomurcuk kıvıran tırtıllar genellikle 2 cm uzunluğunda, koyu yeşil renkli ve parlak kahverengi – siyah başlıdır. Çay yapraklarını kıvıran tırtıllar, yaklaşık olarak 1 cm uzunluğunda, beyaz veya mat yeşil renkli ve başları koyu renkli dir.

Yaşam Döngüsü

Yumurtalarını yaprakların üzerine bırakırlar. Tomurcuk kıvırıcılar yaprakların üst yüzeyleri üzerinde 100 – 150’lik yumurta kümeleri içinde ki yumurtalarını bırakırlar, yumurta kümeleri ince, mat ve jelatine benzer. Çay yaprağı kıvırıcılar, ya yapraklarda yuvalar yapmak yoluyla (tomurcuk kıvırıcılar) yada yaprak içini çukurlaştırarak (yaprak kıvırıcılar) yaprağın alt yüzeyi üzerinde tek tek yumurtalarını bırakırlar. Her iki türün yaşlı tırtılları, hem sürgün hem de olgun yaprak üzerinde büyük yuvalar yapar. Pupa (tomurcuk kıvırıcı), yuva içerisinde bulunur veya yaprak yüzeyi üzerinde ipekle örtülmüştür (yaprak kıvırıcı). Yetişkinler küçük kahverengi güvelerdir. Bu türlerin bir jenerasyonu tamamlamaları (yumurtadan yetişkine) için 5 – 9 hafta gereklidir.

Bitkideki Hasarı ve Bitkini Toleransı

Hasar çoğunlukla yaprak kaybından kaynaklanır ki bu, fotosentezi azaltır. Bununla birlikte çay verimi azalmaksızın orta derecedeki bir yaprak kaybını tolere edebilir. İlaveten, yaprak yuvaların bozulmasına neden olduğundan dolayı tomurcuklar toplanabilir.

Doğal Düşmanları

Eşek arısı paraziti önemli doğal düşmanlarındandır. Parazitler olgunlaşmamış aşamada yaprak yuvalar içinde bulunur. Olgunlaşmamış parazitler küçük tırtıl kümelerine veya pupa şeklinde küçük ipek kozası kümelerine benzerler. Olgunlaşmamış parazit, tırtıl zararlısını yer ve sonra pupa evresini tamamlayarak küçük eşek arısı parazitine dönüşür (küçük puro şeklin deki kesede). Yaprak yuvalar içinde olgunlaşmamış parazit gruplarını bulmayı düşünüyor sanız, bir böcek hayvanat bahçesinde onların yetişkin böcek türlerine gelişimine bakmalısınız.

Hava yağışlı ve zararlı popülasyonu da yüksekse, tırtıl zararlısında virüs hastalığı gelişir. Hasat tırtılların, yuva içerisindeki hareketliliği durur, güçsüz, sulu ve kötü bir kokuya sahip olurlar.

Yönetim Uygulamaları : Koruma ve Kontrol

Diğer zararlıların kontrolünde olduğu gibi, tomurcuk kıvırıcılar ve yaprak katlayıcı ların kontrolüne yardımcı olan doğal düşmanları (eşek arısı paraziti) korumak için geniş spektrumlu bir pestisit kullanımından kaçınılmalıdır. Genel olarak tomurcuk kıvırıcılar ve yaprak katlayıcılar için, her hangi bir kimyasal kontrol gerekmez. Popülasyonları yüksekse ve bazı tırtılların hasta olduğu tespit edilmişse, hasta olanlar toplanır ve bir miktar temiz su içerisinde ezilirler. Sonra su, hastalığı yaymak için diğer yaprak yuvaları üzerine püskürtülür. Parlak güneş ışığında hastalık etmeni öleceği için püskürtme öğleden sonra yapılır.

Acı veren yanıklıklara neden olan sokucu dikenlere sahip olduklarından dolayı çiftçiler ve toplayıcılar bu tırtılları tanımayı öğrenmiştir. Tırtıllar olgun yaprakları çiğneye rek oyarlar nacak genellikle verimi düşürecek kadar hasara neden olmazlar.

Tanımlanması ve Davranışı

Tırtıllar genellikle olgun yaprakların alt yüzeyleri üzerinde bulunur. Yeşil renkli vücutları etli ve kalındır. Bazı türlerin sırtları üzerinde kahverengi veya beyaz renkli “semer” veya çizgiler bulunur. Tırtılların bir çoğu farklıdır, onların vücutlarında bölünmüş ayrı segmentler görülmez. Ayrıca yumurtaları da çok küçüktür (bazıları vücutlarının altında ahtapotlarınkine benzeyen emici disklere sahiptir). Türlerin çoğu, vücutlarının dış yanını çevreleyen dikenli dal gruplarına sahiptir. Olgunlaştığında tırtıl yaklaşık olarak 1 – 1.5 cm uzunluğundadır.

Yaşam Döngüsü

Tipik bir tırtılın yaşam döngüsüne sahiptirler. Dişiler yumurtalarını olgun yapraklar üzerine bırakır. Tırtıllar olgun yaprakların alt yüzeyleri üzerinde yumurtadan dışarı çıkar ve beslenmeye başlarlar. Olgun büyük tırtıllar ocaklardan düşerler ve pupa evrelerini toprak üzerinde geçirirler (kozalakları içinde). Kozalaklar büyükçe bir tohuma benzer. Yaklaşık olarak 5 – 15 mm çapında kürelerdir ve ince ipekli bir tabaka ile örtülmüş sert bir kağıt topağına benzerler. Kozalaklar; zemin üzerindeki ölü yapraklar arasında, taşların arasındaki çatlakların içinde veya toprağa gömülü olarak bulunabilir (yüzeyin 2 cm üzerinde). Yetişkinler (küçük kahverengi güveler) bu kozalaklardan ortaya çıkar.

Doğal Düşmanları

Yönetim Uygulamaları: Koruma ve Kontrol

Bu tırtıllara çıplak deri ile temas edilmemeleridir. Acı veren yanıklara neden olan iğne tüylere sahiptirler. Bu tırtılları elle toplamanız mümkündür ve onları yakın veya ezin. Ancak onlara dokunacağınız zaman, eldiven kullanın. Ayrıca zemin üzerindeki kozalakları toplamak ta çok yararlı olacaktır (ağaçların altındaki toprağı ve düşen yaprakların aralarını araştırın) ve sonra onları yakın.

Popülasyonları çok yüksekse ve bazı tırtıllar hastaysa hasta tırtılları toplayın ve onları bir miktar temiz su içinde ezin. Sonra hastalığı yaymak için olgun yaprakların alt yüzeylerine suyu püskürtün. Parlak güneş ışığı hastalık etmenini öldüreceğinden dolayı püskürtmeyi öğleden sonra yapın. Tomurcuklara püskürtmekten kaçının çünkü bazı çay içicileri, ezilmiş olan tırtıllardan kaynaklanan dikenlere karşı hassas olur.

(Uzun tüylü püsküllere sahip tırtıllar).

Pürüzsüz Küme Tırtıllar

(Uzun tüylere sahip olmayan tırtıllardır).

Bu tırtıllar çay dalları üzerinde gruplar halinde bulunur. Yaprakları çiğneyerek oyarlar ancak verimi azaltacak kadar hasara nadiren neden olurlar. Bununla birlikte, tüylü tırtıllar hasat yapan çiftçileri durdurur, çünkü onların tüyleri çiftçilerin ellerini tahriş eden bir toksin salgılar.

Yaşam Döngüsü

Tipik bir güve tırtılının yaşam döngüsüne sahiptirler.Çevresi sarı olan yumurta kitleler ini yaprakların alt yüzeyleri üzerine bırakırlar. Koyu kahve rengi pupalar büyük dalların tabanında tabanın da bulunur. Yetişkinler küçük sarı güvelerdir.

Yönetim Uygulamaları: Koruma ve Kontrol

Bu tırtıllar çoğunlukla Mart – Nisan ve Ekim – Kasım’da çoğalır. Bu tırtıllar kolaylık la elle toplanır ve yakılır veya ezilir. Tırtıllar tüylere sahipse onları toplayacağınız zaman eldiven kullanın çünkü, tüyleri ellerinizi tahriş edecektir. Ayrıca karanlıktaki ışık yetişkinleri (güve) cezp eder ve tuzak yardımıyla yakalanabilirler, boğulmalarını sağlamak için yukarısından ışık ile aydınlatılmış; su, gaz yağı ve az miktardaki sabun karışımı doldurulmuş olan havuz kullanılır.

Bu türlerin bazıları aynı tarla içinde bulunabilir. Karıncalar; odunsu kökler, dalları ve gövdeyi yer. Tepeler üzerindeki çaylarda büyük hasarlara neden olurlar.

Tanımlanması ve Davranışı

Termitler, karıncalara benzer ancak, bir tüp şeklinde olan yumuşak beyaz vücutlara sahiptirler (karıncalar gibi dar bir bel’e sahip değildirler).

Yaşam Döngüsü

Termitler nymph’den yetişkine kadar gelişimleri süresince çok az değişirler. Canlı ağaçların kabukları içinde, ölü ağaçlarda veya toprak içindeki yuvalarında yaşarlar. Termit lerin binlercesi bir yuvada yaşayabilir. Aynı yıl içinde, kanatlana yetişkinler yeni yuvalar yapmak için uzağa uçabilirler.

Bitkideki Hasarı ve Bitki Toleransı

Canlı odunlara saldıran termitlerin ağır istilası verimi %10 – 15 azaltabilir. Termitler gerekli besini aramak için toprak içinde gezinmezler, canlı odunları yerler. Bir çay ocağına ilk olarak, çay ocağının köklerine temas eden diğer ağaçların köklerinden girerler. Bu nedenle yeni bir çay tarlasına alan temizlendikten sonra bitki dikilir, ölü ağaçları ve kütükleri kökleri ile birlikte kaldırmak çok önemlidir.

Bir çay ocağı istila edildiği zaman ilk adım, gözlem yapmaktır. Termitler canlı odun ları mı yiyor yoksa sadece ölü odunlarını yiyor (odun önceden güneşte kavrulma yoluyla mı öldü, budamanın ardından veya hastalık nedeniyle mi öldü ?). termitler, canlı odunları yiyorsa bazı uygulamalar yanında insektisitlerde kullanılır. Budama zamanı, dalı kestikten sonra en az iki kez açılarak kabuk içindeki yuvalanma durumuna bakmalısınız. Ondan sonra yuvaya insektisit püskürtün. Budamadan hemen sonra ilaçlama yapmalısınız çünkü, termitler çok hızlı olarak açıklıkları balçık ile kapatacaktır. İstila edilmiş olan ocaklar için; sökmek, yakmak veya yeni bitki dikmek bir alternatiftir. Yeni bitki dikmeden önce komşu ocakların istila edilmediğinden emin olmak için kontrol etmelisiniz.

Termitler sadece ölü odunları yiyorsa, istila edilmiş olan dalları budayarak uzaklaştırın ve ağacın yüzeyi üzerinden balçık ve talaş tüplerinin her birini temizleyin. Olası yuvaları bulun ve yok edin (insektisit kullanın veya kazıyıp çıkarın). Yuva, bir ölü ağaçta veya toprak içinde kurulu olacaktır.