Kırmızı Çay
(Red Tea , Keemun Tea veya Hong Chai)

Bu çay İngilizceye çoğunlukla “siyah çay” olarak tercüme edilmekle birlikte gerçekte adı Çin kırmızı çayı’dır. Bu genelde küçük bir karışıklığa neden olur. Ayrıca, Güney Afrika orijinli Aspalathus linearis bitkisinde elde edilen, bitkisel Rooibos kırmızı çayı (Rooibos red tea) ile isim benzerliği dışında bir ilgisi yoktur. Çin kırmızı çayı tamamen okside olmuş çay (Camellia sinensis var. sinensis) yapraklarıdır. Kırmızı  çay, bazı Asya ülkelerindeki en yaygın Çin çayları sınıfını oluşturur.

Genel olarak kırmızı çaylar Çin’de; sade, tatlı, tütsülenmiş ve baharat katkılı olarak üretilir. Bu çay klasik orthodoks siyah çay işleme yöntemi ile üretilir ancak son aşamada kurutma yerine yapraklar kavrulur. Elle üretimi yapılan bir çay türüdür. Üretim aşamaları geleneksel olarak kabul edilmiş yöntemlerle ve çay yapıcılarının gözetiminde gerçekleştirilir.

Tam okside olmuş çaylar arasında olan kırmızı çay, orthodoks yöntem içerisinde dört aşama vardır;

  • Soldurma (doğal soldurma yaklaşık olarak 14 saat süreyle),
  • Kıvırma
  • Oksidasyon (yaklaşık olarak klasik siyah çayın üretimindeki sürenin 2 katı)
  • Kavrulma, ve son olarak bir çay kavurucusunda elle karıştırılarak okside olmuş yaprakların renkleri koyulaşana kadar kavrulur. Bu yöntem ile üretilen kırmızı çaylar için yaprak olgunluğu arttıkça, demin kırmızılığı da artar.
Üretilen kırmızı çaylar, geleneksel olarak Çin’de Gong Fu demleme metoduyla demlenirler ki bu metotta, 1/5veya 1/6 oranında çay/su kullanılarak 100oC'de ki suda 10 dakika süreyle demlenmesi yaygın bir uygulamadır.


Batı ülkelerinde satışa sunulan bazı Çin kırmızı çayları;

Keemun

(100 gr = 9.00$)

Klasik Çin kırmızı çayıdır. En iyi bilinen, sade Çin kırmız çayı olan keemun çayı süt ve şeker ilave edilerek içilir.



Keemun Rose

(100 gr = 10.00$)

Rahatlamak istendiğinde be çay türü idealdir. İçerisine, çayın kavrulması aşamasında gül taç yaprakları ilave edilmiştir.

Yunnan Dian Hong veya Hong Chai

(100 gr = 15.00$)

İngiltere’de yaygın olarak kahvaltılarda kullanılır. Sade ve hafifçe baharat ilave edilmiş formları mevcuttur.


İlk Kırmızı Çay Üretimi

Çin efsanelerinde kırmızı çayın 16. veya 17. yüz yılda Çin’in Fujian eyaletinin Wuyi Shan ilinde ilk kez üretildiği anlatılmaktadır. Efsanede anlatıldığına göre, içinde yeni hasat edilmiş çayların bulunduğu çay işlemek ve depolamak için kullanılan bir depoya bir gün bölgeden geçmekte olan küçük bir askeri birlik uğrar ve burada bir gece kalmaya karar verir ler. Ancak taze çay yapraklarını da yatak olarak kullanırlar. Sonraki sabah askerlerin ayrılmasının ardından, depoya gelen çiftçi ailesi siyah çay üretmek için hasat etmiş oldukları taze çay yapraklarının büyük ölçüde hasara uğradığını görür. Çiftçi ailesi bu çayları alışılmış tarzdan farklı olarak işlemek üzere çay odunu ateşi üzerinde soldurup (tütsülemek amacıyla), kıvırdıktan sonra kavurur. Bu üretim tarzına da Wuyi Bohea adı verilmiştir. Bu özel çaylarını bölge pazarında satışa sunmuşsa da halk tarafından rağbet görmez. Sonraki yıl, batı ülkeleri ile ticaret yapan Çinli tüccarların talebi üzerine bölgede kırmızı çay üretimi yaygınlaşır ve kaynaklar kırmızı çayın, siyah çaydan daha önce Çin’in ihraç ettiği ilk çay olduğunu yazmaktadır. 

Likör ve Aroma Özellikleri

Kırmızı çaylar, koyu kahverengi ve koyu kırmızı renkli liköre sahip olup, üretim tazına bağlı olarak güçlü aromalıdır. Diğer çaylarda olduğu gibi aromasının gücü azalmaz, batılı bir çok insan bu çayları süt, bal ve limon gibi ekstra aromalarla harmanlamayı tercih eder.

Kırmızı çay ve  Sağlık

1- Bağırsak florasını düzenler.

2- Diüretiktir.

3- Bağışıklık sisteminin harekete geçmesine yardım eder.

4- Osteoporosis, halitosis ve diş çürümelerini önler.

5-Çeşitli formlarda hazırlanan kırmızı çaylar, chronic gastroenteritis, dyspepsia, nephritis, urinary lithiasis gibi hastalıklara karşı insanı dirençli kılar.

Yeşil çaylarla karşılaştırıldığında polifenol içerikleri azdır ancak, kafein ve theanin’ce zengindirler. Sıcak olarak içilmeleri tavsiye edilir. Geleneksel Çin tıbbı, uzun bir yaşam ve vücut gücünün korunması için kırmızı çayı önermektedir.

Kamil Engin İslamoğlu
Ziraat Mühendisi


Kaynaklar:
http://chinese-tea.net/htm/1013.htm
http://1001plateaus.com/index.cgi?page=faq.html&cart_id=228822.2374
http://www.asianbostontea.com/page5.html
http://www.unsuave.com/~illium/tea/red.html
http://www.chineseteaforyou.com/site/1023330/page/531596
http://www.yayateahouse.co.nz/BlackTea.php
http://www.ningtaitea.com/redtea.php
http://users.bigpond.net.au/lookman/RedTea%20pages.htm
http://www.tearetreat.com/catalog/index.php?cPath=22
http://www.answers.com/topic/keemun-tea
http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:WhittardOfChelseaKeemun_low.jpg
http://www.teaspring.com/black-tea.asp